بررسی کاربرد کلمات و اصطلاحات بومی شهرستان خاتم در اشعار جانشکر

Abstract

گفتار حاضر کوششی است در راه شناخت گویش مردم شهرستان خاتم و بررسی ویژگی‌های‌ صوتی و آوایی آن. نگارنده کوشیده است، ضمن جمع‌آوری و دسته‌بندی پاره‌ای از واژه‌ها، ابدال مصوت‌ها و صامت‌ها و آوانگاری واژه ها که یکی از عوامل عمدة اختلافات صوتی و آوایی است، در این گویش، در مورد هر واژه، با ذکر شاهد مثال از اشعار جانشکراز شاعران معاصر و نوپرداز شهرستان تحوّلات آوایی و ساخت اشتقاقی مربوط به هر واژه را بررسی کند. مهمترین و برجسته‌ترین ویژگی های شعری او، مضمون‌یابی، نازک‌گویی و تصویرسازی است. ردپای زبان کوچه نیز در شعر او فراوان دیده می‌شود. موتیف‌های شعری مانند باغ، سیل، ابر، سبزه، باران، جنگل، بهار و ... در شعر او به فراوانی یافت می‌شود که دستمایة تصویرها و مضمون‌های گوناگون قرار گرفته است. با توجّه به علاقة شاعر به کشاورزی، تصویرسازی با اصطلاحات و مضامین مربوط به کشاورزی نیز در شعر او پربسامد است. مضامین رندانه، زیبا، نو و مضمون‌سازی با اصطلاحات ادبی از دیگر ویژگی‌های برجسته سبکی سروده‌های وی است. بررسی ریشه‌شناسی واژگان این گویش نشان می‌دهد که گویش‌های ایرانی دارای اشتراکات و شباهت‌های زیادی هستند که از زبان ایرانی باستان منشعب شده‌اند.