تغییرات مکانی شدت سیل‌خیزی

Abstract

شناسایی مکانی (پهنه بندی) مناطق سیل‌خیز از دیدگاه تاثیر بر ویژگیهای سیلاب خروجی کل حوزه در پروژه‌های کنترل سیلاب از اهمیت بسزایی برخوردار می‌باشد. تعیین درجه سیل خیزی مناطق مختلف یک حوزه آبخیز مستلزم شناخت خصوصیات هیدروژئومورفیک حوزه، اقلیم منطقه، بررسی وقایع ثبت شده بارش-رواناب در منطقه و بهره‌گیری از مدل‌های ریاضی در قالب یک روش مشخص برای تفکیک نقش مناطق مختلف حوزه می‌باشد.در تحقیق حاضر، حوزه آبخیز رودزرد برای تشریح روش پیشنهادی تعیینتوزیع مکانی شدت سیل خیزی انتخاب شد. این حوزه از اطلاعات و آمار نسبتا مناسبی برخوردار است و شامل پنج زیرحوزه اصلی و سه زیرحوزه میانی ماشین می‌باشد. مدل توزیعی بارش-رواناب ModClark در سطح زیرحوزه های دارای ایستگاه هیدرومتری واسنجی و اعتبار یابی شد. سپس با بکارگیری نرم افزار روندیابی هیدرولیکی HEC-RAS در حالت جریان غیر ماندگار، جریان در شبکه رودخانه اصلی روندیابی گردید و مدل تلفیقی در محل خروجی کل حوزه واسنجی و اعتباریابی شد. در مرحله بعد برای تعیین توزیع شدت سیل خیزی برای واحدهای سلولی به ابعاد 2×2 کیلومتر مربع با اجرای روش "عکس العمل سیل واحد"در قالب حذف متوالی سلول‌ها و شبیه سازی هیدروگراف سیل به ازای ِیک بارش طراحی ، میزان تاثیر هر یک از سلول‌ها بر هیدروگراف خروجی کل حوزه بدست آمد. تعداد کل شبیه سازی توسط مجموعه مدل‌های زیرحوزه‌ای و هیدرولیکی برابر مجموع تعداد سلول‌ها می‌باشد.همچنین در این مرحله برای اولین بار با استفاده از نتایج شبیه سازیها نقشه کنتورهای هم تاثیر سیل خیزی بدست آمد. از طرف دیگر، شاخص سیل خیزی در نقاط مختلف در مسیر حرکت جریان رودخانه اصلی محاسبه شد و با ترسیم تغییرات شاخص سیل خیزی در مسیر رودخانه اصلی، دیاگرام یا پروفیل شاخص سیل‌خیزی واحدهای سلولی حداکثر و حداقل سیل‌خیزی ترسیم شد که بیان کننده چگونگی تغییر این شاخص در طول مسیر می‌باشد.