تدوین مدل تخصیص بهینه منابع آب زیرزمینی با لحاظ تعاملات ذی‌نفعان: کاربرد مدل های چانه زنی بازگشتی

Abstract

در دهه ‌های اخیر استفاده از مدل‌ های رفع اختلاف در زمینه مدیریت منابع آب از جمله آب‌ های زیرزمینی به عنوان راه حلی مناسب برای لحاظ تضاد‌ها و تعاملات بین ذی‌نفعان درگیر و در نتیجه رسیدن به راه‌حل‌های بهینه قابل اجرا، رواج چشمگیری داشته ‌است. در این تحقیق، با استفاده از تلفیق مدل‌های شبیه‌ ساز‌-‌بهینه‌ سازی بهره‌ برداری از منابع آب زیرزمینی و مدل‌های چانه‌زنی بازگشتی، ضمن توجه به مطلوبیت‌ های طرف‌های درگیر و معیارهای اجتماعی از جمله عدالت، بهترین سیاست‌های تخصیص تعیین شده است. برای تعیین منحنی تعامل بین اهداف متضاد، مدل بهینه‌ ساز چند‌هدفه NSGA-II با فرامدل شبیه‌ساز M5P که با سری اطلاعات ورودی-خروجی حاصله از اجرای مکرر مدل MODFLOW آموزش و صحت‌سنجی شده، تلفیق گردید. از روش مونت کارلو برای تولید پایگاه داده جهت آموزش و صحت‌سنجی فرامدل‌ به ازای مقادیر مختلف پمپاژ استفاده شد. به دلیل ماهیت چندهدفه بودن مسأله حاضر، مدل‌های‌‌ چانه‌ زنی بازگشتی برای انتخاب نقطه مورد توافق روی منحنی تعامل بین اهداف به‌کار رفته است. کارآیی ساختار پیشنهادی با استفاده از اطلاعات آبخوان دشت داریان در استان فارس، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان می‌دهد اعمال سیاست بهینه تخصیص حاصل از مدل چانه‌ زنی بازگشتی با هم‌آرایی موجب کاهش %54 برداشت از آبخوان و افزایش 2/4 متری سطح تراز آبخوان می‌شود.