جهانی‌شدن، فرصت‌ها و تهدیدهای فراروی ایران اسلامی (با تأکید بر راهبرد فرهنگی)

Abstract

جهانی‌شدن[1] مفهومی است که تمایل سیری‌نا‌پذیر به گسترش در ابعاد گوناگون دارد و در این راستا ابزارهای متعددی خصوصاً فنّاوری‌ها را به کار گرفته است. موضوع قابل تأمل اینکه امروزه پدیدة جهانی‌شدن، همة ما را در همة عالم فراگرفته است. موضوع توسعة سیاسی، اقتصادی، فناورانه و فرهنگی در قرن بیست‌ویکم، به هیچ گروه، ملت یا دولتی محدود نمی‌شود، بلکه موضوعی است که همگان به آن مرتبط و از آن متأثرند. چنین تحولی، حوزه و قلمرو فرهنگ کشور‌ها را نیز تحت تأثیر قرار داده است. فضای فرهنگی، تحت تأثیر جهانی‌شدن به معنای توسعة فرهنگ جهانی‌ای که به باز‌سازی تولیدات جدید در قلمرو‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی انجامیده است، معنای متفاوتی می‌یابد. شکل و نوع تأثیرپذیری از فرایند جهانی‌شدن، به موقعیت جهانی کشور‌ها و غنای فرهنگ دینی و بومی آن کشور‌ها بستگی دارد. عملکرد کشور‌هایی که غنای فرهنگی و تاریخ تمدن کهنی دارند و کشورهایی که غنای فرهنگی و تاریخ تمدن کهنی ندارند و یا در فرایند گذر از تحولات تاریخی مسخ یا دستخوش تغییر یا حادثه شده‌اند، متفاوت است. در این مقاله این حقیقت بررسی می‌شود که جهانی‌شدنی که همه را متأثر از خود کرده است، آیا ایران اسلامی را هم در حوزة فرهنگ تحت تأثیر قرار داده است؟ و اساساً مناسب‌ترین رویکرد و راهبرد در مواجهه با این پدیده برای کشور ما چیست؟ و این رویارویی و مواجهه، چه تهدیدها و یا چه فرصت‌هایی را فراروی ایران اسلامی قرار می‌دهد؟ 1. Globalization