بررسی تنوع و پراکنش ستاره‌‌های دریایی و ستاره‌‌های شکننده دریایی در سواحل ایرانی خلیج فارس در محدوده استان بوشهر

Abstract

خارپوستان[1] یکی از شناساگرهای بسیار خوب برای بررسی سلامت و وضعیت سواحل و صخره‌‌های مرجانی در آبهای دریایی هستند. هدف از این مطالعه بررسی تنوع و پراکنش ستاره‌‌های دریایی[2] و ستاره‌‌های شکننده دریایی[3] در منطقه پایین و میانی جزر و مدی[4] سواحل خلیج فارس در محدوده ‌‌ی استان بوشهر شامل ایستگاه‌‌های نیروی هوایی، بندر رستمی، اولی شمالی و جنوبی بود. نمونه‌‌برداری از فروردین لغایت اسفند سال 1396 به صورت فصلی در 4 نوبت و توسط کوادرات یک متر در یک متر و در 2 ترانسکت عمود بر دریا با عرض 30 متر و با فاصله تقریبی 100 متر از هم انجام گرفت. در مجموع 184 فرد، 7 گونه شامل 4 گونه ستاره‌‌دریایی، 3 گونه ستاره شکننده متعلق به خانواده‌‌های Astropectinidae(گونه‌‌های Astropecten polyacanthus phragmorus و Astropecten monacanthus)، Asterinidae(گونه Aquilonastra iranica)، Ophidiasteridae(گونه Linckia multifora)، Ophiotrichidae(گونه Ophiothrix sp.) وOphiocomidae (گونه‌‌های Ophiocoma scolopendrina و Ophiocoma sp.) جمع‌‌آوری شدند. فراوان‌‌ترین گونه شناسایی شده Ophiothrix sp. بود و کمترین فراوانی به گونه L. multiflora تعلق داشت. زیستگاه گونه‌‌ A. polyacanthus phragmorusسواحل زیر جزر و مدی ماسه‌‌ای، A. monacanthus سواحل جزر و مدی ماسه‌‌ای، گونه A. iranica بسترهای صخره‌‌ای جزر و مدی بود و گونه‌‌های L. multifora، Ophiothrix sp.، O. scolopendrina و Ophiocoma sp. در بسترهای صخره‌‌ای– مرجانی یافت شدند. الگوی پراکنش 54/90 درصد از گونه‌‌ها خوشه‌‌ای بود در حالیکه سایر گونه‌‌ها پراکنش یکنواختی داشتند. نتایج شاخص‌‌های تنوع گونه‌‌ای شانون H'= 1.7672 و اونس 0.8754= نشانگر تنوع یکنواختی مناسب ستاره‌‌‌‌ها و ستاره‌‌های شکننده در سواحل خلیج فارس در استان بوشهر است. [1] Echinodermata [2] Asteroidea [3] Ophiuroidea [4] Lower and middle tidal zones