مفهوم فرهنگ و نسبت آن با خیر اعلا در فلسفة کانت

Abstract

کانت بحث فرهنگ را معطوف به خیر اعلای انسان که بیان‌گر کمال مطلوب انسان در جمع میان فضیلت و سعادت است و غایت نهایی او به شمار می‌رود، طرح کرده است. وی که پیش از این در نقد دوم مفهومی انتزاعی و ایده‌آل از خیر اعلا عرضه داشته و تحقق آن را مبتنی بر کمک خداوند کرده بود، در نقد سوم برای نشان دادن وجه انضمامی خیر اعلا از مفهوم فرهنگ بهره می‌گیرد که انضباط و مهارت دو مؤلفة آن به شمار می‌روند و به ترتیب ناظر به فضیلت و سعادت انسان هستند. مفهوم مذکور مبتنی بر تلاش و فعالیت مختارانة انسان است و به‌مثابه یک هدف اجتماعی از طریق فاعل بشری محقق خواهد شد. بزرگترین ظهور فرهنگ از نظر کانت آزادی معقول است. آزادی معقول درون انسان را که ناظر به اخلاق است‌ و بیرونِ او را که ناظر به جامعة مدنی است، دربرمی‌گیرد و رشد و گسترش آن در نوع انسان و در طول تاریخ و در طی نسل‌ها منجر به سیادت عقل بر جهان و حاکمیت فرهنگ آزادی خواهد شد.