تأثیر سرمایه اجتماعی بر هویت اجتماعی و ملی جوانان مهاجر در شهرهای جدید مهاجرپذیر (مطالعه نمونه‌ای شاهین شهر)

Abstract

شناخت عوامل زمینه ساز هویت مشترک در مناطق مهاجرپذیر جهت پیشگیری از چندگانگی هویتی و تعارض فرهنگی ضروری است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر انواع سه‌گانه سرمایه اجتماعی ـ پیوندی، فراگیر و ارتباطی ـ بر برساخت هویت اجتماعی و ملی مهاجرین است. جامعه آماری افراد 15-45 سال هستند که به شهر «شاهین شهر»، از شهرهای مهاجرپذیر اصفهان، مهاجرت کرده‌اند و از بین آنها 150 نفر به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان می‌دهد، به‌رغم بالا بودن میزان مشارکت و اعتماد در شبکه‌های پیوندی در برابر سایر شبکه‌ها (با میانگین 2/4)، تنها سرمایه اجتماعی ارتباطی، یعنی روابط افراد با سطوح متفاوت قدرت، 23درصد از واریانس هویت اجتماعی و 41درصد از واریانس هویت ملی را تبیین می‌کند. بنابراین، عامل اصلی زمینه‌ساز هویت مشترک و وفاق جمعی، فراتر رفتن از شبکه‌های محدود خانوادگی و خویشاوندی است. این نتایج با وضعیت شبکه‌های اجتماعی در کشورهای در حال توسعه همخوانی دارد؛ در این کشورها ارتباط مفید و مستمر افراد با شبکه‌های دولتی در از بین بردن ازخود بیگانگی و پایبندی به ارزش‌های مشترک ملی مؤثر است.