تحلیل انتقادی گفتمان مناظرات پروین از منظر سیاسی – اجتماعی بر اساس الگوی فرکلاف

Abstract

تحلیل گفتمان، به بررسی و ارتباط میان متن(TEXT) و عوامل اجتماعی و بیرونی متن (CONTEXT) می پردازد و به واسطه زبان، دستور و بافت متن، شرایط اجتماعی و فرهنگی را نشان می دهد. تلفیق الگوی فرکلاف، به همراه زبان شناسی نقشگرای هلیلدی، به خوبی می تواند، ایدئولوژی، قدرت و بافت اجتماعی روزگار پروین را آشکار کند. به همین منظور و برای تبیین بهتر شرایط فرهنگی و اجتماعی عصر پروین اعتصامی، در این پژوهش هفت مناظره با تمرکز بر فرآیند افعال و ویژگی های دستوری مورد بررسی قرار گرفته است . مساله اصلی این پژوهش آن است که ساختار اجتماعی عصر پروین چگونه در مناظرات وی انعکاس یافته و گفتمان غالب، قدرت های موجود و ایدئولوژی حاکم بر مناظرات کدامند. این پژوهش با یافتن ارتباط بین ساختار متن مناظرات و ایدئولوژی ها و قدرت های حاکم در آن عصر ، قصد دارد به تبیینی از تاثیر و ارتباط متقابل متن و شرایط اجتماعی مربوط به آن دست یابد. با توجه به آنچه از تحلیل این هفت مناظره به دست آمد ، نظام سیاسی - اجتماعی دو رکن عمده دارد که حکومت و عوامل وابسته به حکومت در راس آن قرار می گیرند و رعیت در مرتبه فرودست و تحت سلطه حکام قرار دارد. از نظر پروین، ایدئولوژی که موجب به وجود آمدن این سلطه نابرابر شده است، ایدئولوژی های مذهبی است و مشارک رعیت به دلیل عدم آگاهی تحت سلطه مشارکین حکومتی قرار می گیرد. این مقاله توصیفی – تحلیلی و به روش کتابخانه ای نگاشته شده است.