تحلیل نشانه‌شناختی شیوه‌های رمزگذاری در آثار «رنه مگریت»

Abstract

در حوزه ارتباطات فرهنگی و اجتماعی، رمزگذاری و رمزگشایی از کلیدی‌ترین فرآیندها به‌شمار می‌آیند. این مقاله تلاش دارد دسته‌بندی چهاربخشی رمزگان‌های پیشنهادشده از سوی آرتور آسا برگر برای ارتباطات بصری را با شرح چند مثال بررسی نماید و سپس با رویکردی نشانه‌شناختی به تحلیل جایگاه این شیوه‌های رمزگذاری در آثار نقاشی رنه ماگریت هنرمند برجسته جنبش فراواقع‌گرایی بپردازد. این پژوهش یک موردکاوی نشانه‌شناختی با رویکرد تحلیلی ـ تفسیری و با هدف توسعه‌ای است که داده‌های کیفی آن به شیوه اسنادی داده‌اندوزی شده‌اند. برگر چهار شیوه رمزگذاری در انتقال مفاهیم را بر می‌شمرد که آنها را رمزگان‌های تداعی‌گر، قیاسی، جایگزین و فشرده می‌نامد. از میان کارهای پرشمار مگریت چهار نقاشی برگزیده و تفسیر شدند. در مدل سرخ (1935 م.) بهره از رمزگان تداعی‌گر، در آینه دروغین (1929 م.) استفاده از رمزگان قیاسی، در پسر انسان (1964 م.) نقش رمزگان جایگزین و در آشکارسازی حضور (1936 م.) کارکرد رمزگان فشرده کشف و تحلیل گردید.