بررسی جرم‌شناختی مادۀ 599 قانون آیین دادرسی کیفری 1392

Abstract

اطفال و نوجوانان بزهکار غالباً بدون آن‌که ماهیت و قباحت رفتار ارتکابی خود را درک کنند نسبت به ارتکاب آن مبادرت می‌ورزند که این امر خود، ریشه در عوامل مختلفِ محیطی، شخصی و وضعی دارد. اما، واکنشی که در مقابل بزهکاریِ آنان از سوی کنشگران فرآیند کیفری صورت می‌پذیرد، بسیار اهمیت دارد؛ زیرا، امکان دارد که این واکنش نتیجۀ عکس داشته و به پایدار شدن بزهکاری در آنها بیانجامد. ازاین جهت، دادگاه کیفری اطفال و نوجوانان که در پرتو رویکرد افتراقی‌سازیِ فرآیند کیفری، خصیصه‌های بسیار مطلوبی در قانون آیین دادرسی کیفری1392یافته‌ است، می‌تواند از این قبیل آثار سوء، پیشگیری به عمل آورد. اما، قانونگذار در اقدامی عجیب، جرایم داخل در صلاحیت سازمان قضایی نیروهای مسلح که توسط افراد زیرهجده سال ارتکاب می‌باید را بر مبنای ماده 599 قانون اخیرالذکر در صلاحیت این نهاد دانسته، از رویکرد افتراقی ـ حمایتیِ خود عدول و پاسخ‌دهی به این دسته از شهروندان را با نگرشی سختگیرانه مواجه نموده که با رهیافت‌های جرم‌شناسی علت‌شناسی و انتقادی کاملاً مغایر است.