موانع اثربخشی راهبردهای پیشگیری از جرائم علیه امنیت اخلاقی در فضای مجازی

Abstract

زمینه و هدف: دغدغه جرم‌شناسان و سایر پژوهشگران علوم اجتماعی برای کاهش جرائم موجب شده است تا آنان پژوهش‌های تجربی متعددی برای شناسایی مشکلات و موانع اثربخشی ناکافی برنامه‌های پیشگیرانه یا اثربخشی پایین آنها انجام دهند. با توجه به ضرورت بکارگیری چنین رویکردی برای شناسایی و حل مشکلات موجود در این زمینه در نظام عدالت کیفری ایران، مسئله اصلی پژوهش حاضر، بررسی موانع اثربخشی راهبردهای پیشگیری از جرائم علیه امنیت اخلاقی در فضای مجازی و ارائه راهکارهایی برای رفع آنها است. <br /> روش: برای پاسخگویی به پرسش پژوهش، ضمن بررسی اسناد و قوانین موجود در این زمینه، از روش مصاحبه عمیق با ۲۰ نفر از کارشناسان و مجریان برنامه‌های پیشگیری از جرائم علیه امنیت اخلاقی در فضای مجازی استفاده شد. <br /> یافته‌ها و نتایج: یافته‌های پژوهش بیانگر چندنکته اساسی است:نخست آنکه همکاری ضعیف،انجام وظایف مشابه ومناسبات قدرت میان نهادهاموجب شده است تا پیشگیری چندنهادی از جرائم علیه امنیت اخلاقی در فضای سایبر براساس اهداف مورد نظر عینیت نیابد. در این میان، مشارکت ضعیف میان بخش خصوصی و دولتی به همراه سهم ناچیز مردم و انجمن‌های مردم‌نهاد، از دیگر موانع اثربخشی مداخله‌های پیشگیرانه دراین حوزه به شمار می‌روند. افزون بر این، بسیاری از طرح‌ها و برنامه‌های پیشگیری بدون ارزیابی اجرا می‌شوند و پس از اجرا نیز میزان اثربخشی آنها سنجیده نمی‌شود. همچنین استفاده بیش از اندازه از فیلترینگ و معرفی آن به عنوان یکی از راهکارهای درست برای پیشگیری از جرائم سایبری، نه تنها ممکن است موفقیت‌آمیز نباشد، بلکه پیامدهای ناخواسته‌ای نیز به بارخواهد آورد که اثربخشی این اقدامات را دچار تردید می‌کند.