ارزیابی حال و آینده مقدار فرسایش خاک در حوزه آبخیز سد استقلال میناب با بهره‌گیری از مدل RUSLE-3D و سناریوهای تغییر اقلیم

Abstract

این پژوهش با هدف ارزیابی مقدار کمی فرسایش خاک در دورة حاضر و پیش‌بینی تأثیر تغییر اقلیم طی افق زمانی 2030 بر آن انجام شد. برایی این منظور از داده­های بارش روزانه 1985 تا 2015 در ایستگاه­های موجود و داده­های NCEP بهره­گیری شد. اقلیم دورة آینده از مدل‌های گردش عمومی جو CanESM2 و مدل ریزمقیاس نمایی آماری SDSM با سناریوهای RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 شبیه­سازی شد. مقدار عامل فرسایندگی باران در سناریوهای مختلف برآورد و در پایان مقدار فرسایش خاک توسط مدل RUSLE-3D برآورد شد. نتایج حاصل از پیش‌بینی بارش در آینده نشان‌دهندة افزایش آن از7/146 میلی­متر به 61/178 میلی­متر در دورة آینده است که با این وجود، به دلیل افزایش شدت بارندگی‌ها، در تمامی سناریوها مقدار عامل فرسایندگی باران در آینده بیش‌تر از دورة پایه خواهد شد. درواقع مقدار فرسایندگی باران به‌طور متوسط از MJ mm ha^-1 h^-1 y^-178/28 به MJ mm ha^-1 h^-1 y^-133/34 افزایش خواهد یافت. مقدار فرسایش در دوره پایه با استفاده از مدل، ton ha^-1yr^-1 16/10 برآورد شد، و با توجه به ثابت فرض کردن دیگر متغیرهای مدل RUSLE-3D و افزایش مقدار فرسایندگی باران در آینده، با سناریوهای RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 به ترتیب 15%، 10 و 3درصد افزایش و مقدار فرسایش نیز به‌ترتیب به 7/11، 11 و 5/10 تن در هکتار در سال خواهد رسید. بنابراین ، افزایش مقدار بارش موجب افزایش عامل فرسایندگی باران و در نتیجه نرخ فرسایش خاک افزایش خواهد یافت. لذا، ارزیابی وضعیت حال و پیش‌بینی فرسایش خاک در آینده در حوزه آبخیز سد استقلال میناب، اطلاعات مفیدی را برای حفظ محیط طبیعی و حفاظت خاک ارائه می‌نماید.