ارزیابی روند تغییرات خشکسالی بر اساس شاخص بارش استاندارد شده و شاخص تبخیر - تعرق استاندارد شده در سواحل جنوبی ایران

Abstract

این تحقیق با هدف مقایسه دو شاخص بارش استاندارد (SPI) و شاخص بارش- تبخیر و تعرق استاندارد (SPEI) از نظر پایش و روند خشکسالی اقلیمی در ایستگاه‌های سینوپتیک واقع در سواحل خلیج‌فارس و دریای عمان طی دوره آماری (1992 تا 2014) انجام شده است. تحلیل روند خشکسالی با استفاده از روش‌های من- کندال و من - کندال اصلاح شده با حذف اثر خودهمبستگی صورت پذیرفته است. مقایسه نتایج دو شاخص در تحلیل خشکسالی و درصد فراوانی خشکسالی در کلاس‌های مختلف در مقیاس‌های زمانی 3 تا 48 ماهه نشان داد، روند تغییرات دو شاخص مشابه اما شاخص SPEI نسبت به SPI فرکانس بالاتری از خشکسالی و پاسخ سریع‌تری به تغییرات رطوبتی نشان می‌دهد. بین تمامی مقیاس‌های زمانی محاسبه دو شاخص رابطه مثبت و معنی‌دار وجود دارد ، به طوری که بالاترین ضریب همبستگی در اکثر ایستگاه‌ها در مقیاس 12 و 24 ماهه به‌ترتیب 97/0 و 98/0 مشاهده گردید. نتایج مشابهی نیز در تحلیل درصد فراوانی در کلاس‌های مختلف بدست آمد. بررسی روند خشکسالی در منطقه مورد مطالعه حاکی از روند فزاینده خشکسالی است که با افزایش مقیاس زمانی شیب روند شاخص SPEI نسبت به SPI قویتر است. در نهایت پیشنهاد می‌گردد، در اقلیم‌های خشک و فراخشک بیابان ساحلی استفاده از SPI برای پایش خشکسالی کافی نیست و به دلیل نقش دما به عنوان عامل محدود کننده رطوبت، استفاده از شاخص SPEI برای پایش موثر و دقیق خشکسالی‌ها استفاده شود.