نقدی بر ادله‌ی لزوم رشد کیفری از منظر فقه و حقوق

Abstract

< p>در سال‌های اخیر در آثار برخی از محققان و نویسندگان با اصطلاح «رشد کیفری» که در حقوق جزا به کار می‌رود و به خصیصه‌ی تکامل پذیری عقل مربوط است، مواجه می‌شویم که بر پایه‌ی آن لزوم نوعی رشد در مسئولیت کیفری را مطرح ساخته‌اند. آن چه در بیان فقیهان امامی با عنوان رشد مطرح است عمدتا ناظر به مباحث حقوقی و تحقق اهلیت استیفا است. هر چند عنوان رشد در تحقق اهلیت استیفا در مباحث معاملات مهم و اساسی است و بدون آن معاملات سرنوشتی جز بطلان یا عدم نفوذ ندارند اما افزودن رشد به عنوان عنصری ضروری در کنار بلوغ، جهت توجه تکالیف شرعی و ایجاد مسولیت کیفری، نیاز به بیان شرعی دارد. آنچه در بادی امر ظاهر است این است که چنین دیدگاهی مدرک قرآنی یا روایی ندارد و در میان فقیهان بدون پیشینه است. و مستدل در مقاله‌ی «دختران، سن رشد و مسئولیت کیفری» بر این باور است که اصطلاح دیگری از رشد وجود دارد که به معنی «عقل و توانایی فکری» است و این اصطلاح شامل مسائل کیفری می‌شود. پژوهش پیش رو با ناکافی دانستن ادله قائلین به رشد کیفری و با نگاهی نقادانه، به بررسی مستندات آن می پردازد.