تحقق امنیت آبی در سازه‌های آبی تاریخی شهرهای کویری(مطالعه موردی شهر یزد)

Abstract

آب به عنوان مهمترین عنصر حیات است که در پیدایش تمدنهای بشری و ساخت شهرها، نقشی بنیادین ایفا می‌کند. امروزه تأمین امنیت آبی به عنوان یک چالش ضروری شناخته شده است. بر اساس دیدگاه سیستمی، امنیت آبی مکانیزمی پیچیده و پویا است که در آن فرایندهای اجتماعی و اکولوژیک در تعامل با یکدیگر بوده و همراه با شناخت چرخه‌های بازخورد، پاسخ‎های فعالانه‌ای برای تأمین نیازهای انسانی مطرح می‌نماید. هدف مطالعه حاضر تبیین امنیت آبی با توجه به دیدگاه سیستمی و یکپارچه، استنتاج سطوح تحلیلی امنیت آبی و ارائه مدل مفهومی قابلیت سازه‌های تاریخی شهرهای کویری در تأمین امنیت آبی است. این مطالعه یک بررسی استتنتاجی- تطبیقی است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات مطالعات کتابخانه‌ای، بررسی اسناد و مدارک است. نتایج حاصل از مدل تطبیقی تهیه شده حاکی از آن است که، کارکردهای سازه‌های آبی تاریخی شهرهای کویری (اقتصادی- اجتماعی - فرهنگی -اکولوژیکی) با سطوح تحلیلی امنیت آبی (امنیت اجتماعی آب، امنیت اقتصادی آب، امنیت محیط زیستی آب، امنیت شهری آب، تاب‌آوری در مقابل بحران‌ها) هم راستا می‌باشد. به عبارتی این سازه‎های آبی برای قرن‌ها تأمین‌کننده امنیت آبی در تمامی سطوح آن برای ساکنین شهرهای کویری بودند و بازآفرینی مفاهیم و ارزش‌های نهفته در آن ضرورتی انکارناپذیر است.