تأثیر دمای انبار برگسترش قارچ‌های بذرزاد و بنیه بذرجو (Hordeum vulgare L.) بعد از سه ماه انبارداری

Abstract

یکی از عوامل عمده تولید پایین بذر، جوانه­ زنی ضعیف و از بین رفتن زود هنگام گیاهچه­ ها براثرآلودگی به قارچ‌های بذرزاد می­باشد، چندین قارچ بذرزاد شامل گونه‌های<em>Alternaria </em>، <em>Aspergillus</em>،<em>Penicillium </em> و<em> Fusarium</em> به­ عنوان پاتوژن گیاهچه غلات گزارش شده­اند. در همین راستا تحقیقی در مؤسسه تحقیقات ثبت وگواهی بذر و نهال، بصورت فاکتوریل دو عاملی ( رقم و دمای نگهداری بذر) با طرح پایه کاملاً تصادفی اجرا گردید. باتوجه به نتایج به دست آمده، اثرات متقابل دمای نگهداری بذرها در انبار x رقم، بعد از سه ماه انبارداری بر وضعیت گسترش قارچ‌های بذرزاد درشرایط انبار معنی‌دار بود، بطوریکه روند تغییرات گسترش قارچ‌ها متفاوت بود. بذرهایی که دردمای متناوب30-20 درجه سانتی‌گراد (16 ساعت20 درجه سانتی‌گراد و 8 ساعت30 درجه سانتی‌گراد) نگه داری شده بودند، درصدآلودگی به قارچ‌های انباری<em>Penicillium</em> spp. و<em> Aspergilau flavus</em>درآنها کاهش یافت. به علاوه نگهداری بذرها دردمای متناوب 30-20 درجه سانتی‌گراد موجب کاهش درصد آلودگی به قارچ <em>Fusarium</em> spp. درارقام یوسف، نصرت و پروداکتیو گردید، در حالی­ که درصد آلودگی به قارچ <em>Alternaria alternata</em> دربذرهای انبارشده دردمای متناوب 30-20 در مقایسه با دمای نگهداری20 درجه سانتی‌گراد، افزایش یافت که این افزایش بیشتر در دو رقم صحرا و پروداکتیو قابل توجه بود. بذرهای نگهداری شده در دمای متناوب 30-20 درجه سانتی‌گراد ازشاخص بنیه بیشتری برخوردار بودند، درصد تولید گیاهچه‌های عادی درآنها افزایش یافت، که این روند تغییرات نیز بین ارقام موردآزمایش متفاوت بود، بطوریکه ارقام صحرا، پروداکتیو در مقایسه با سایر ارقام از نظر تولید درصد گیاهچه عادی برتری نشان دادند. با کاهش درصد آلودگی بذرها به قارچ‌های بذرزاد بویژه<em> Aspergilau flavus</em>، <em>Penicillium</em> spp. و <em>Fusarium</em> spp. درصد جوانه‌زنی نهایی، تولید گیاهچه‌های عادی و بنیه بذرافزایش یافت. بطورکلی نگهداری بذرها دردمای متناوب30-20 درجه سانتی‌گراد جهت جلوگیری ازگسترش قارچ‌های بذرزاد انباری <em>Aspergilau flavus </em> و <em>Penicillium</em> spp. و قارچ بذرزاد مزرعه­ ای بویژه <em>Fusarium</em> spp. و کاهش بنیه بذر، برای ارقام مورد مطالعه قابل توصیه است.