ارزیابی و برنامه‌ریزی مجتمع‌های صنعتی سبز به عنوان ابزاری برای توسعه پایدار صنعتی (نمونه موردی: مجتمع صنعتی سبز شهرستان کرج)

Abstract

در طی قرن گذشته، برخلاف اصول پارادایم توسعه‌پایدار، فرایند جهانی‌شدن و رقابت بین‌المللی سبب شکل‌گیری یک مسابقه نامحدود برای رشد اقتصادی میان کشورها گردیده‌است. مواجهه با اثرات منفی چنین رشد اقتصادی (مبتنی بر تولید و مصرف‌انبوه)، در کنار گسترش توجهات جهانی به مسائل زیست‌محیطی و ظهور مفاهیمی نظیر تولید پاکیزه، بوم‌شناسی‌صنعتی و مشاغل‌سبز، موجب‌شده بسیاری از کشورها، مجتمع‌های صنعتی سبز را به عنوان یکی از ابزارهای تحقق پارادایم توسعه‌پایدار در زمینه توسعه صنعتی مورد توجه قرار دهند. از این‌رو، هدف کلی این مقاله "برنامه‌ریزی یک مجتمع صنعتی سبز متناسب با ویژگی‌ها، امکانات و محدودیت‌های شهرستان کرج" می‌باشد. تحقیق از نوع پژوهش‌های کاربردی و به شیوه اکتشافی انجام گرفته‌است. محدوده مطالعه شهرستان کرج است و داده‌های مورد استفاده همگی داده‌های ثانویه هستند که به روش اسنادی جمع‌آوری و تحلیل شده‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهند که با توجه به قابلیت‌ها و محدودیت‌های شهرستان کرج، از میان انواع مجتمع‌های صنعتی سبز، مجتمع صنعتی سبز کشاورزی برای این شهرستان مناسب می‌باشد. با توجه به ترکیب بهینه صنایع برای دستیابی به بیش‌ترین هم‌افزایی‌ها در تبادلات آب، انرژی و مواد فرعی و نیز با درنظرگرفتن روندهای گذشته صنعت و کشاورزی شهرستان، این مجتمع با مساحت حدود 160 هکتار شامل مجتمع تبدیل پسماند، خوشه فرآوری موادغذایی، خوشه تولیدکنندگان متراکم مواد‌غذایی، مزارع و باغات پشتیبان و موسسات آموزشی و برای اشتغال حدود 3000 نفر برنامه‌ریزی شده و می‌تواند از سه جنبه تبادل آب، مواد فرعی سیستم و انرژی، به بسته شدن اکوسیستم صنعتی کمک کند و در کنار آن، مزایای شناخته شده کشاورزی شهری را نیز فراهم سازد.