تحلیل سطح برخورداری شهرهای میلیونی ایران بر اساس توسعه پایدار با تأکید بر شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی

Abstract

شهرنشینی در ایران بسیار رشد داشته به نحوی که شهرهای ایران از نظر وسعت و نیز جمعیت قابل قیاس با گذشته نیستند به طوری که در سال 1395 ایران دارای 10 شهر با جمعیت میلیونی است. با این وجود بحران‌های اقتصادی و اجتماعی شهری و نیز مقابله ناکارآمد با این بحران‌ها نشان می‌دهد که شهرهای میلیونی ایران با توسعه پایدار شهری فاصله بسیار دارند. هدف این مقاله تحلیل سطح برخورداری شهرهای میلیونی ایران از توسعه پایدار با تأکید بر شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی است. سؤال اصلی مقاله این است که برخورداری شهرهای میلیونی ایران از شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی توسعه پایدار در چه سطحی قرار دارد؟ علاوه بر این سؤال اصلی سؤالات فرعی دیگری نیز در این مقاله مطرح می‌شود از جمله اینکه توسعه پایدار چیست و دارای چه تاریخچه و ابعادی است؟ نتایج این مقاله نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی منطقه‌ای با هدف توسعه و کاهش نابرابری از موضوع‌های مهم در کشورهای در حال توسعه محسوب می‌شود. لازمه این برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای شناسایی جایگاه مناطق نسبت به یکدیگر از لحاظ توسعه است. مفهوم توسعه نیز علاوه بر رشد در همه جهات، توزیع متعادل را نیز در بر می‌گیرد. توزیع متعادل امکانات و خدمات، گامی در جهت از بین بردن تفاوت‌های ناحیه‌ای و پراکندگی متناسب جمعیت در سطح منطقه است. این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی-توسعه‌ای است و با استفاده از رویکرد ترکیبی (کمی و کیفی) و نیز روش توصیفی-تحلیلی اقدام به شناسایی شاخص‌ها و نیز وضعیت کنونی شهرهای میلیونی ایران از نظر شاخص‌های توسعه پایدار می‌نماید. داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز این تحقیق از طریق سالنامه‌های آماری کشوری و استانی و مرکز آمار کشور در سال 1395 تهیه شده است. برای تحلیل اطلاعات نیز از تکنیک‌های تحلیل عاملی و نرم افزارهای SPSS و اکسل استفاده شده است.