مکان‌یابی سکونتگاه‌های انسانی با هدف دستیابی به توسعه پایدار (مطالعه موردی: مجموعه شهری شیراز)

Abstract

<strong>توجه به سکونتگاه و برنامه‌ریزی توسعه سکونتگاه‌های انسانی با رویکردهای گوناگون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، کالبدی- فضایی و ... از جمله ارکان اساسی دستیابی به توسعه پایدار می‌باشد. بنابراین مکان‌یابی سکونتگاه‌های جدید در بهبود و دسترسی جوامع به خدمات اساسی، ابزاری مهم در شتاب بخشیدن به توسعه منطقه‌ای به شمار می‌رود. امروزه مهاجرت‌های روز افزون روستاییان به شهرها باعث گسترش و بزرگ‌تر شدن شهرها، به وجود آمدن قطب‌های رشد و توسعه، ناعدالتی اجتماعی، اقتصادی و در نهایت برهم‌خوردگی محیط انسانی و طبیعی گردیده است. از جمله راهبردهای جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها، توسعه و گسترش سکونتگاه‌های مناسب، جایگزینی سکونتگاه‌های نامناسب و پیش‌بینی و مکان‌یابی سکونتگاه‌های جدید به نحوی است که توسعه پایدار را فراهم آورد. مقاله حاضر بر آن است تا عوامل موثر در مکان‌گزینی سکونتگاه‌های جدید را شناسایی نموده و میزان تاثیر هر عامل را مشخص و مکان‌های مناسب و نامناسب را جهت استقرار سکونتگاه‌های انسانی جدید معرفی نماید. در این تحقیق با در نظر گرفتن رویکرد توسعه پایدار و تقویت روابط روستا و شهر، مجموعه شهری شیراز به عنوان محدوده مطالعاتی انتخاب گردیده است. سپس معیارهای مکانیابی استقرار سکونتگاه‌های جدید در این محدوده شناسایی و به 5 دسته تقسیم گردید که عبارتند از: معیار محیط طبیعی، معیار اقتصادی- اجتماعی، معیار کالبدی - فضایی، معیار تاسیسات و تجهیزات شهری، معیار شبکه‌های ارتباطی و حمل‌ونقل. این معیارها با استفاده از نظرات متخصصان، همچنین مطالعات صورت پذیرفته امتیازدهی گردید. سپس با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی </strong><strong>(</strong><strong>AHP</strong><strong>)</strong><strong> وزن‌دهی و با کمک نرم افزار </strong><strong>ARC GIS</strong><strong> تحلیل شده است. در نتیجه، مناطق مناسب و نامناسب جهت استقرار سکونتگاه‌های جدید مشخص گردید.</strong><br /> <br /><br />