تحلیلی بر نابرابری‌های فضایی توسعه ناحیه‌ای در ایران (نمونه مطالعاتی: شهرستان‌های نواحی ساحلی شمال کشور)

Abstract

چکیده<br /> برنامه‌ریزی منطقه‌ای باهدف ایجاد توسعه و کاهش نابرابری به‌عنوان یکی از موضوعات مهم در کشورهای درحال‌توسعه محسوب می‌شود. لازمه‌ی برنامه‌ریزی منطقه‌ای، شناسایی جایگاه مناطق نسبت به یکدیگر ازلحاظ توسعه است. کاهش نابرابری در بهره‌مندی از منابع، دستاوردها و امکانات جامعه یکی از مهم‌ترین معیارهای توسعه به شمار می‌آید. هدف از این مقاله، تحلیل نابرابری‌های فضایی و تعیین سطوح توسعه‌یافتگی نواحی ساحلی شمال کشور می‌باشد. نوع تحقیق بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی می‌باشد. روش جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای و اسنادی می‌باشد. در این پژوهش از مدل‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (SAW TOPSIS ,) و نرم‌افزار ARC GIS استفاده‌شده است. نتایج نشان داد که شهرستان‌های تنکابن، سیاهکل، سوادکوه، رشت، گرگان، ساری، بندرگز، رودبار، گنبدکاووس، فریدون‌کنار، چالوس، بابلسر و شهرستان رامسر در رده‌ی شهرستان‌های کاملاً برخوردار و شهرستان‌های بابل، کردکوی، بندر انزلی، جویبار، لنگرود، لاهیجان، آزادشهر، محمودآباد، مینودشت، آمل، رودسر و بهشهر در سطح برخوردار قرار دارند. در سطح نسبتاً برخوردار هم می‌توان از شهرستان‌های نور، کلاله، ماسال، آق‌قلا، ترکمن، علی‌آباد، فومن، رامیان، مراوه‌تپه، صومعه‌سرا، نکا و آستانه نام برد. همچنین شهرستان‌های گمیشان، گلوگاه، قائم‌شهر، عباس‌آباد، املش، شفت، آستارا، تالش، گالیکش، نوشهر، رضوانشهر و میاندورود، در رده‌ی شهرستان‌های کاملاً محروم قرار گرفتند. ازآنجایی‌که تفاوت مابین مناطق کاملاً برخوردار و کاملاً محروم ازلحاظ توسعه‌یافتگی بسیار زیاد است، پیشنهاد می‌شود برای مناطق محروم بهترین راه‌حل استفاده از برنامه‌های ضربتی و کوتاه‌مدت برای خروج از مشکلات است.