درآمدی بر تصمیم‌گیری با رویکرد شناختی ـ عصبی

Abstract

تصمیم‌گیری فرایندی بسیار پیچیده و چندوجهی است. هدف از این مقاله درک بهتر ماهیت فرایندهای تصمیم‌گیری از منظر عصبی ـ شناختی است. بدین منظور به تشریح مباحث چرایی زمان‌بر بودن تصمیم‌گیری، نقش هیجانات در تصمیم‌گیری، گذرگاه‌های عصبی تصمیم‌گیری، نقش تفکرهای خودانگیخته، هدف‌گرا و خلاق در تصمیم‌گیری، چگونگی انجام تصمیم‌گیری‌های پاداش و تنبیه در مغز پرداخته می‌شود. مرور مطالعات انجام شده در خصوص این مباحث نشان می‌دهد تصمیم‌گیری فرایندی زمان‌بر است و انسان در آن واحد بیش از یک تصمیم نمی‌تواند اخذ کند. هیجانات مؤلفه‌ای اساسی در تنظیم فعل و انفعالات بین شرایط محیطی و فرآیند تصمیم‌گیری انسان هستند و از طریق سیستم‌های عاطفی، دانش ضمنی و صریح ارزشمندی برای تصمیم‌گیری‌های سریع و عقلائی فراهم می‌شود. سیستم‌های عصبی دوگانه که در گذشته در حوزه تفکر و استدلال شناخته شده بودند، در تصمیم‌گیری نیز نقش دارند. فعالیت ذهنی خودانگیخته می‌تواند در سطح گسترده در تصمیم‌گیری و خلاقیت مفید باشد. در نهایت اینکه تصمیمات ماهیت شناختی ـ عصبی دارند از این رو یافته‌های علوم شناختی می‌تواند به تقویت نظریه‌های تصمیم‌گیری برای درک کامل‌تر فرایند انتخاب افراد کمک کند و دیدگاه‌های کامل‌تر و واقع‌گرایانه‌تری از رفتارهای تصمیم سازی و تصمیم‌گیری ارائه کند.