ماهیت تعهدات طبیعی و ارتباط آنها با تعهدات اخلاقی

Abstract

مفهوم تعهدات طبیعی مفهومی است بینابین تعهدات اخلاقی و تعهدات مدنی. تاکنون تعریف جامعی از تعهدات طبیعی در هچ‌یک از متون قانونی به عمل نیامده و در فقه و دکترین حقوقی نیز درخصوص ماهیت و قلمرو آن اجماعی صورت نگرفته است. بحث و گفتگو بر سر ماهیت و مبنای تعهدات طبیعی بسیار است و در خصوص اینکه آیا این تعهدات وفای به عهد هستند یا ایقاع، نظرات مختلفی ارائه شده است. در مقاله‌ حاضر ضمن پاسخگویی به پرسش فوق، به تحلیل تعهدات اخلاقی پرداخته شده و ارتباط و وجوه تشابه و تمایز آن با تعهدات طبیعی بررسی شده و تلاش شده است که برخی سئوالات در این خصوص پاسخ داده شود. سئوالاتی از قبیل اینکه آیا تعهدات طبیعی مصداق بارز تعهدات اخلاقی هستند؛ آیا بین این دو مفهوم از لحاظ حقوقی مرز مشخصی وجود دارد؛ و آیا هر تعهد طبیعی متضمن یک نوع تعهد اخلاقی نیز هست و بالعکس؛ از جمله پرسش‌هایی هستند که ذهن فعال حقوق‌دانان را درگیر خود ساخته و این مقاله درصدد پاسخگویی به آنها است.