تأثیر کودهای زیستی بر بهبود رشد و عملکرد نخود (Cicer arientinum L.) با روش‌های مختلف کنترل علف‌های هرز

Abstract

<strong><span lang="FA" dir="RTL">بهبود عملکرد نخود با کود‌های‌زیستی و کنترل علف‌های‌هرز، علاوه بر کاهش خلأ عملکرد می‌تواند در تولید پایدار این محصول مؤثر باشد. در این راستا آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی مورد بررسی شامل کاربرد کودهای‌زیستی در شش سطح (باکتری‌های حل‌کننده فسفات (</span><em><span>Bacillus sp</span><span lang="FA" dir="RTL">؛ و</span></em><em><span>Pseudomonas sp.</span></em><span lang="FA" dir="RTL">)، باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم (</span><em><span>Thiobacillus sp.</span></em><span lang="FA" dir="RTL">) و قارچ اندوفیت شبه‌میکوریزا (</span><em><span>Piriformospora indica</span></em><span lang="FA" dir="RTL">)، ترکیب باکتری‌های حل‌کننده فسفات و پتاسیم، ترکیب باکتری‌های حل‌کننده فسفات، پتاسیم و قارچ اندوفیت میکوریزا و شاهد) و کنترل علف‌های‌هرز در سه سطح (کنترل علف‌های‌هرز با مخلوط علف‌کش‌های پیردیت و کلتودیم، دو و سه بار وجین) بودند. بر اساس نتایج آزمایش فاصله اولین ساقه فرعی از سطح خاک تحت تأثیر متقابل کودهای‌زیستی و کنترل علف‌های‌هرز قرار نگرفت؛ اما فاصله اولین غلاف از سطح خاک با کاربرد کودهای‌زیستی افزایش و در تیمار باکتری حل‌کننده فسفات و دو بار وجین علف‌های هرز بیشترین فاصله از سطح خاک مشاهده شد. بیشترین تعداد ساقه ‌اصلی در بوته در تیمار کود زیستی حل‌کننده فسفات و دو بار وجین علف‌های‌هرز و بیشترین تعداد ساقه ‌فرعی در بوته در تیمار باکتری حل‌کننده پتاسیم همراه با باکتری حل‌کننده فسفات و کنترل علف‌های‌هرز با استفاده از مخلوط علف‌کش‌های پیردیت و کلتودیم به‌دست آمد. مصرف هم‌زمان باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم همراه با باکتری‌های حل‌کننده فسفات موجب افزایش 30 درصدی تعداد غلاف در بوته نسبت به تیمار عدم‌مصرف کودهای زیستی گردید. بین تیمارهای کنترل علف‌های‌هرز ازنظر تعداد غلاف در بوته تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. کاربرد هم‌زمان باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم و فسفات و تیمار کاربرد هم‌زمان باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم و فسفات به همراه قارچ اندوفیت میکوریزا موجب تولید بیشترین عملکرد زیست‌توده و عملکرد دانه گردید. کاربرد مخلوط علف‌کش‌های پیردیت و کلتودیم در مقایسه با دو و سه بار وجین‌دستی علف‌های‌هرز به ترتیب موجب کاهش 29 و 24 درصدی عملکرد دانه گردید. بیشترین میزان غلظت فسفر در اندام های هوایی در تیمار استفاده از قارچ اندوفیت میکوریزا و کنترل شیمیایی علف‌های هرز و بیشترین غلظت پتاسیم در تیمار استفاده توأم باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم و فسفات به‌همراه قارچ اندوفیت میکوریزا به‌دست آمد. به‌طورکلی کودهای زیستی تأثیر مثبتی بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود داشتند اما کاربرد مخلوط علف‌کش‌های پیردیت و کلتودیم، تأثیر منفی بر عملکرد دانه نخود گذاشت.</span></strong>