اصل تناسب تأمین و جایگاه آن در نظام دادرسی کیفری ایران

Abstract

صدور قرار تأمین کیفری یکی از اقدامات و اختیارات مقام قضایی در فرآیند رسیدگی کیفری و به ­ویژه در مرحله­ تحقیقات مقدماتی است. از الزامات حاکم بر تأمین کیفری، تناسب آن است. تناسب تأمین کیفری باید به مثابه یکی از راهکارها برای محدود و مهارکردن اعمال اقتدار عمومی در موارد غیرضروری سنجیده شود. جان کلام اصل تناسب این است که تأمین کیفری ـ مانند هر تصمیم و اقدام دیگری که از مقامات عمومی صادر می‌شود ـ باید محدود به مورد ضروری و صرفاً در حدود آن ضرورت بوده و از حد لازم برای تمهید هدفی که دنبال می­کرده است، فراتر نرود. بنابراین، اگر هدف اصیل، تضمین حضور و دسترسی به متهم است، در هر مورد که می­شود با توجه به شرایط و اوضاع و احوال خاص آن مورد، با اخذ تأمین سبک­تر این هدف را برآورده نمود، باید به همان بسنده ­شود. این نوشتار، بسط مفهومی تناسب و ارتباط آن با دیگر اصول و قواعد حقوق عمومی را تحلیل می­کند و سپس با مروری بر رویه­ تقنینی و قضایی برخی کشورها، تحلیل ضابطه‌های تناسب تأمین را در نظام دادرسی کیفری ایران مورد بحث قرار می­دهد.