نقش و جایگاه ایران در آسیای غربی و جنوب غربی

Abstract

مناطق استراتژیک، کشورهای تاثیر گذار در این مناطق و پیش بینی رفتار و حرکت این کشور‌ها و به طور کلی واکاوی و بررسی آن‌ها از جهات مختلف؛ همواره یکی از دلمشغولی‌ها و از مهم ترین دغدغه‌های فکری اندیشمندانی از حوزه‌های مختلف بوده است. در این بین ایران به عنوان یک کشور منطقه اى مى تواند بیشتر از قدرت ملى و جغرافیایى خود نقش ایفا نماید؛ این نقش در سیاست و نظم منطقه اى تأثیرگذار خواهد بود و اگر این نقش به عینیت و سرانجام برسد عامل مهمى براى ارتقای موقعیت و سامان دهى گرایش سیاست خارجى ایران در سال‌هاى آینده خواهد بود. جامعه‌ی آماری مورد نظر در این پژوهش، کشورهای واقع در منطقه‌ی آسیای میانه، قفقاز، خاورمیانه کوچک، خلیج فارس و افغانستان و پاکستان می باشند. هدف این پژوهش تعیین نقش، جایگاه و موقعیت استراتژیک ایران در شاخص‌های مختلف بین کشور‌های منطقه در شرایط فعلی است؛ تا تصویر گر نحوه‌ی حرکت و ادامه‌ی مسیر ایران برای دستیابی به هدف سند چشم انداز در افق 1404باشد؛ بدین منظور رتبه‌ی کشور ایران با سایر کشور‌های واقع در منطقه مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه‌ای و بر اساس مستندات ارائه شده از سوی سازمان‌های جهانی بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بین کشور‌های منطقه در زمینه‌ی برخورداری از شاخص‌های مورد بررسی اختلافات چشمگیر و معناداری وجود دارد و کشور ایران، با توجه به برنامه‌ی بلند مدتی که برای رسیدن به جایگاه برتر منطقه در دست دارد و همچنین با توجه به توانمندی‌ها و مزیت‌های بالقوه‌ای که جهت تحقق بخشیدن به آرمان‌های سند چشم انداز دارد، علی رغم پیشرفت‌های مناسب در برخی از زمینه‌ها، تا دستیابی به رتبه برتر منطقه فاصله زیادی دارد و در شرایط فعلی نیازمند تقویت و تجهیز خود در اکثر شاخص‌هایی است که معرف توسعه و پیشرفت می باشند. لذا در انتها سعی شده است راهکارهایی جهت تحقق جایگاه ایران بر اساس سند چشم انداز در افق 1404 ارائه گردد.