بررسی مقایسه‌ای القای ایدئولوژی در رسانه‌های ایرانی و آمریکایی در چارچوب نظریه ایدئولوژی ون‌دایک (۲۰۰۶)

Abstract

این پژوهش با روش تحلیلی – توصیفی و با جمع‌آوری داده‌ها به شیوه کتابخانه‌ای و استناد به متون ۳۶ روزنامه، مجله و خبرگزاری ایرانی و آمریکایی صورت می‌گیرد. چارچوب نظری این پژوهش، نظریه ایدئولوژی ون‌دایک است و بسامد کاربرد استراتژی‌های معرفی شده توسط وی در رسانه‌های ایرانی و آمریکا برای القای اهداف صاحبان قدرت مورد بررسی و مقایسه قرار می‌گیرد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که رسانه‌های آمریکایی و ایرانی در پوشش موضوع‌هایی که بعد از طی کردن مراحل گزینش، وارد روند تولید خبر می‌شوند، رویکردی خنثی ندارند بلکه از استراتژی‌های مختلفی که ون‌دایک ارائه کرده است، برای القای ایدئولوژی مورد نظر خود استفاده می‌کنند. داده‌های پژوهش نشان می‌دهد که مجموع بسامد کاربرد این استراتژی‌ها در رسانه‌های ایرانی ۶۰۴۰ مورد و در رسانه‌های آمریکایی، ۷۶۴۶ مورد بوده است. بنابراین رسانه‌های آمریکایی برای تبدیل سوژه به خبر، در موارد بیشتری اقدام به استفاده از استفاده از استراتژی‌ها برای القای ایدئولوژی مورد نظر خود کرده‌اند. همچنین هم رسانه‌های ایرانی و هم رسانه‌های آمریکایی از میان راهبردهای معرفی شده از راهبرد واژگان‌گرایی با بسامد بیشتری استفاده کرده‌اند که دلیل این امر بازنمایی سریع‌تر و آسان‌تر آن در ذهن مخاطب است. به عبارت دیگر، هر دو گروه برای رسیدن به هدف خود به ساده‌ترین صورت و در کمترین زمان ممکن از استراتژی واژگان‌گرایی استفاده کرده‌اند که این امر با اصل اقتصاد زبانی همخوانی دارد.