بررسی ترکیب های اسانس گونه‌های جنس Artemisia L. در استان آذربایجان غربی

Abstract

با توجه به گستردگی جامعه استپی درمنه-گون در ایران، بررسی های پایه‌ای جهت شناخت جنس درمنه در حال انجام است. دراین مقاله به ویژگیهای کمی و کیفی اسانس هشت جمعیت (شش گونه) درمنه موجود در استان آذربایجان غربی از منظر سیستماتیکی و اکولوژیکی پرداخته‌ایم. برای مقایسه جمعیت‌ها یا گونه‌های مختلف، در فصل رویشی یکسان اقدام به برداشت سرشاخه‌های گلدار بوته‌های مختلف شده و پس از خشک شدن در دمای محیط، با روش تقطیر با بخار آب اسانس‌گیری شد. بازده اسانس در گونه‌ها و نیز جمعیت‌های مختلف یک گونه واحد، نتیجه متفاوت داشت. ترکیب‌های موجود در اسانس، با دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و گازکروماتوگراف متصل شده به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین میزان کاربرد نتایج به دست آمده در رده‌بندی زیرجنسی گونه‌های مختلف، با بهره گیری از نرم‌افزار Minitab 11.12 اقدام به تجزیه خوشه‌ای شد که خوشه به دست آمده نشان از نبود کارایی در این داده‌ها داشت. ترکیب‌های به دست آمده نشان داد که جمعیت‌ها گونه A. fragrans در واقع، دو تیپ شیمیایی مختلف اند. همجنین مشخص شد که بر خلاف نتایج محققان قبلی، جمعیت حاضر گونه A. absinthium دارای مواد سمی بسیار اندکی است که این امراز نظر اهمیت ویژه ای از نظر دارد.