بررسی سازگاری گیاه ارزن پادزهری به شرایط پالس و اینتر پالس

Abstract

بعد از هر بارندگی در مناطق خشک، حلالیت و در نتیجه قابلیت دسترسی عناصر غذایی موجود در خاک به میزان قابل توجهی افزایش می‌آبد که آن را در اصطلاح پالس آب و یا عناصر غذایی می‌گویند. فاصله زمانی نسبتا طولانی بین دو بارندگی نیز اینترپالس نامیده می‌شود. به منظور آگاهی از چگونگی تاثیر شرایط پالس و اینتر‌پالس بر رشد و استقرار نهال‌های گیاهان، یک آزمایش گلخانه‌ای طراحی شد که در آن تیمارهای مختلف دسترسی به آب و عناصر غذایی بر گیاه مرتعی ارزن پادزهری (Panicum antidotale) بومی‌مناطق خشک ایران اعمال شد. برای بررسی میزان جذب عناصر در زمان پالس‌ها، و میزان هدررفت آنها در زمان‌های اینترپالس، از ایزوتوپ‌های پایدار ازت استفاده شد. نتایج نشان داد که گیاه ارزن در اوایل دوره رشد، به‌دلیل بالا بودن نسبت ریشه به ساقه و داشتن ریشه‌های ظریف‌تر، بیشتر قادر بود از پالس‌های ازت 15 استفاده کند. استفاده بیشتر از پالس‌های عناصر غذایی سبب بهبود استقرار نهال ارزن در شرایط رقابتی شد. از طرف دیگر مشخص شد که نهال‌های جوان ارزن، نسبت به پایه‌های مسن، راحت‌تر مواد غذایی جذب‌شده را از دست می‌دهند که‌این مسئله می‌تواند سبب تضعیف استقرار آنها در طبیعت شود. بنابراین در شرایط طبیعی فقط در صورتی توانایی بیشتر نهال‌های ارزن (در استفاده از پالس‌ها) سبب بهبود استقرار آنها در طبیعت خواهد شد که فواصل بین رگبارهای ابتدای فصل کوتاه باشد، تا (در زمان‌های اینتر پالس) عناصر جذب‌شده به‌صورت هدررفت (مرگ اندام‌های هوایی گیاه) از دسترس خارج نشوند.