نقش اکولوژیک ارتفاع از سطح دریا در تنوع گونه ای درختی جنگل های سیاهکل در شمال ایران

Abstract

از آنجایی که جنگلهای شمال ایران غالبا کوهستانی بوده و دارای تنوع گونه های چوبی بالایی نیز هستند ، بررسی این موضوع که عامل مهم اکولوژیک ارتفاع از سطح دریاچه حدی در تنوع گونه ای و آمیختگی این جنگلها موثر است از اهمیت خاصی برخوردار می باشد . بدین منظور در ارتفاعات مختلف جنگلهای سیاهکل 18 قطعه نمونه نیم هکتاری به صورت تصادفی انتخاب و مسئله تنوع گونه های چوبی در توده جنگلی و تجدید حیات مورد بررسی قرار گرفت . نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل از این بررسی نشان می دهد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا از تعداد گونه ها کاسته شده ولی فراوانی گونه ها ( یکنواختی) افزایش می یابد. بطوری که بیشتر تنوع گونه ای در ارتفاع 100 تا 700 متر از سطح دریا و کمترین تنوع گونه ای از ارتفاع 700 متر به بالاتر دیده می شود . پراکنش درختان در طبقات قطری دارای یک توزیع نمایی بوده که از ویژگی های جنگل های بکر و طبیعی است . از نظر موقعیت اجتماعی درختان در توده های جنگلی مطالعه شده ، درختان سرور حداقل و مغلوب حداکثر تعداد را نشان می دهد . از نظر سلامت در حدود 97 درصد از درختان مورد بررسی سالم بوده و 3 درصد آن خشکیده و یا سرشکسته می باشد . از نظر انشعابات تاج ، فرم تاج دوشاخه از همه کمتر و چند شاخه از همه بیشتر . از نظر شاخه دوانی در 10 متر اول تنه ، درختان بی شاخه حداقل و درختان پر شاخه حداکثر فراوانی را نشان می دهد . از نظر انحنا و شاغولی بودن تنه ، 59 درصد درختان دارای حالت شاقولی ، 34 درصد حالت غیر شاقولی و انحنا بوده و 7 درصد هم دارای تمایل می باشد . بعضی از پارامترهای کمی نظیر قطر برابر سینه و تهداد درختان در واحد سطح با تغییر ارتفاع از سطح دریا به طور منظم تغییر نمی یابد و از نظر کمیت زاداوری بهترین حالت را ارتفاعات میانی ( 1300-1600 متر) نشان می دهند و در ارتفاعات پایینتر از 1300 متر و بالاتر از 1600 متر تعداد تجدید حیات مطلوب نمی باشد .