بررسی نقش دانش بومی ، مهاجرت و مالکیت در مشارکت روستاییان در بهره برداری از مراتع ( آبخیز چهکند – شهرستان بیرجند )

Abstract

بهره برداری توام با تجدید حیات منابع طبیعی ، از اساسی ترین دستاوردهای پیشرفته صنعتی است که متضمن رعایت مسائل حفاظت و تأمین شرایط لازم و مناسب در آنهاست. تحولات دو دهه اخیر ،در ایران ضرورت مشارکت مردم در امر احیا و مدیریت منابع طبیعی را ملموس تر ساخته ، لیکن به دلیل گستردگی منابع بویژه در عرصه های مناطق خشک و نیمه خشک با پراکندی بیش از حد جمعیت انسانی ، افزایش تعداد دام غیر مجاز درمراتع و بهره برداری مفرط ، مسئولان را با مشکلات عدیده ای مواجه کرده است. کاهش مشکلات بدون مشارکت مستقیم مردم میسر نخواهد بود . در سال 1381 ، این پژوهش به روش پیمایشی و با بهره گیری از رگرسیون لجستیک انجام شد و اهداف تحقیق که هما نا تعیین تأثیر متغیرهای مستقل دانش بومی ، مالکیت زمین مزروعی ، مالکیت واحد دامی و مهاجرت بر مشارکت بهره برداران از مراتع مورد بررسی قرار گرفت. در همین زمینه با توجه به اهداف و فرضیات موجود اقدام به تهیه پرسشنامه شد. لیکن به دلیل پراکندگی روستا ها و مهاجرت شدید روستاییان ، نمونه گیری خوشه ای به شیوه تصادفی ساده برای 205 خانواده بهره بردار از طریق مصاحبه مستقیم به عمل آمد.نتیجه تحقیقات رگرسیون لوجستیک نشان می دهد که از میان عوامل متعدد ، دانش بومی ، مالکیت واحد دامی و مهاجرت به ترتیب با احتمال 62 درصد بیشترین تآثیر را در روند مشارکت روستاییان در بهره برداری بهینه از مراتع داشته اند.