سیستم پاسخگویی مالی در حکمرانی تعالی گرا

Abstract

دموکراسی، مفهومی است که دولت‌های زیادی مدعی آنند درحالی‌که در بسیاری از موارد، در جامعه جهانی، به علت نقض اصول دموکراتیک، در معرض انتقاد افکار عمومی قرار گرفته‌اند. در اصول متعددی از قانون اساسی جمهوری اسلامی بر مسئول بودن مقام‌های حکومتی و سازمان‌های دولتی تاکید شده‌است که لازمه آن، پاسخ‌گویی است. پاسخ-گویی مالی، به معنای مسئولیت داشتن دربرابر منابع مالی عمومی در اختیار دولت‌‌ها است. باورها، پارادایم‌ها و اصول حاکم بر نظام‌های سیاسی کشورها، نحوه پاسخ‌گویی مالی را مشخص می‌سازد. درحالی‌که نظریه‌های ناظر بر سیستم حکمرانی در جمهوری اسلامی، گویا هنوز کفایت لازم را ندارند تا بتوانند جامعه‌ای متعالی و دموکرات رقم بزنند. این پژوهش به‌دنبال استخراج مدل پاسخ‌گویی مالی در حکمرانی تعالی‌گرا می‌باشد. در این پژوهش، تلاش شده با استفاده از تحلیل تم از 12 مصاحبه با اساتید و متون موجود در حوزه حکمرانی تعالی‌گرا، خرده سیستم‌های پاسخ-گویی مالی شامل بودجه‌ریزی، حسابداری و حسابرسی متناسب با آن معرفی شوند. دو مضمون « تکنیک‌ و روش خرده نظام پاسخ‌گویی مالی» و « ویژگی‌ها و اصول بودجه‌ریزی حکمرانی تعالی‌گرا» شکل گرفت. در نهایت، با توجه به ویژگی‌های بودجه ریزی، مدلی تحت عنوان بودجه‌ریزی هولوگرافیک استخراج شد. حسابداری چند سطحی و حسابرسی جامع نیز، به منزله تکنیک‌های پاسخگویی در این خرده‌سیستم پاسخ‌گویی مالی معرفی شد. روش حسابداری مناسب برای حکمرانی تعالی‌گرا، حسابداری چندسطحی است تا بتواند انواع شیوه‌های پاسخ‌گویی موردنیاز را پوشش دهد و پیش‌نیازی برای تصمیم گیری و بررسی نهادهای دریافت کننده بودجه از دولت‌ها باشد و در تعیین نوع حسابرسی، وظایف حاکمیت و تصدی‌گری دولت حایز اهمیت است.