سویه‌های اثرپذیریِ توماس مور شاعر ایرلندی از نظامی گنجوی با تمرکز بر منظومۀ لاله‌رخ و هفت‌پیکر

Abstract

منظومۀ بلند لاله‌رخ تحت تأثیر ماجرای زندگی یکی از نوادگانِ نورجهان، توسط توماس مور، شاعر و نویسندۀ ایرلندی سروده شد. عصر مور، همچنین زمانه‌ای حساس به لحاظ سیاسی، اجتماعی و تاریخی در ایرلند بوده است. با این‌همه هیچ نشانه‌ و ردی از دورانی که لاله‌رخ در آن سروده شده، در اثر توماس مور دیده نمی‌شود. این در حالی‌ است که شواهد روشن و برجسته‌ای از نشانه‌های شرقی و مخصوصاً تاریخ، اساطیر و ادبیات ایران در اثر مور وجود دارد که در قالب سبک رمانتیسم ارائه شده است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای تلاش می‌کند به کشف زمینه‌های تاریخی، اجتماعی و ادبی که در اثرپذیری مور از ادبیات کلاسیک ایران نقش داشته، بپردازد. گمان بر این است که شباهت‌ میان دو اثر، حاصل تأثیرپذیریِ توماس مور از سبک داستان‌پردازی نظامی در تلفیق حماسه و شعر غنایی و در بازنمایاندنِ وجوهِ اخلاقی و انتقادی در زمینۀ اشعار بوده است. نتایج به دست آمده در این مطالعه نشان می‌دهد، توماس مور ضمن توجه زیاد به سویه‌های زیباشناسانۀ اثر که متأثر از رمانتیسیسم بوده، برای گریز از خفقان و ممیزی‌های شدید عصر خویش، از بستر تاریخ و ادبیات ایران، برای بازتاب نمادین شرایط سیاسی و اجتماعی زمانۀ خویش در دل روایتی عاشقانه، بهره جسته است.