تأثیر مسیر حمل و نقل مناسب بر کاهش تصادفات و هزینه‌های آن (مطالعه موردی محور کرمان جیرفت)

Abstract

تصادفات ترافیکی یکی از عوامل بسیار مهم مرگ‌ومیر و صدمات شدید جانی و مالی بوده و آثار سنگین اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن، جوامع بشری را به‌شدت مورد تهدید قرار داده است‌‌. در این میان، تصادفات جاده‌‌‌ای به علت سرعت بالای وسایل نقلیه، اغلب خسارات بسیار سنگین جانی و مالی و ضایعات سنگین‌تری نسبت به تصادفات درون‌شهری در پی دارد‌‌. اصولاً هزینه تصادفات از دو بخش هزینه آسیب به وسایل نقلیه و هزینه آسیب‌هایی از قبیل‌‌، قیمت جان انسان‌ها و آثار منفی اقتصادی معلولیت‌ها و جراحات روانی است. از طرف دیگر یک مسیر حمل‌ونقل مناسب می‌تواند باعث کاهش درصدی از این هزینه‌های اقتصادی و راهی برای کاهش هزینه‌ها و تلفات باشد‌‌. ازاین‌رو، در پژوهش حاضر به بررسی تأثیر مسیر حمل‌ونقل مناسب بر کاهش تصادفات و هزینه‌های محور کرمان جیرفت پرداخته‌شده است‌‌. برای کمی‌سازی اثرات تصادفات بر سلامتی انسان و مرگ‌ومیر، از شاخص DALY استفاده می‌شود که شاخصی برای سنجش وضعیت سلامتی انسان‌ها (با دیدگاه اقتصادی هزینه – فایده) و تنها شاخص کمی برای سنجش هزینه خارجی فوت، بیماری یا معلولیت است و نماینده سال‌های ازدست‌رفته عمر، ناشی از مرگ نابهنگام تا معلولیت نسبی است. سپس ارزش ریالی هر DALY (سال‌های ازدست‌رفته عمر) به چند روش تعیین می‌شود که با ادغام این دو مطلب‌‌، هزینه تصادفات جاده‌‌ای محاسبه می‌شود و به‌منظور محاسبه هزینه آسیب به وسایل نقلیه از محاسبه تعداد، نوع و میزان آسیب وسایل نقلیه و سپس تعیین قیمت وسایل نقلیه با توجه به شاخص سال 1394، میانگینی از آسیب وسایل نقلیه به دست می‌آید و با جمع‌کردن این هزینه‌ها، هزینه کلی تصادفات به دست آورده شده است و در آخر به‌منظور پیش‌بینی هزینه‌ها در افق زمانی 1404 از سه سناریو خوش‌بینانه، بدبینانه و بینابین استفاده‌شده است‌‌. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که با نیمی کمتر از این هزینه‌ها در 10 سال می‌توان مسیر حمل‌ونقل مناسبی ازجمله ریلی کردن و دوطرفه کردن و کمک به زیرساخت‌های جاده‌‌ای در این محور انجام داد و از اتلاف هزینه‌ها و تلفات جاده‌‌ای در سال‌های آتی جلوگیری کرد‌‌.