بررسی نقش ساختار و کارگزار در ناامنی ولایت سیرجانِ دوره ی قاجار

Abstract

ولایت سیرجان طیّ تاریخ پر فراز و نشیب خود، به صورتی گسترده شاهد ناامنی بوده است تا جایی که کرسی اصلی این ولایت، یعنی شهر سیرجان، چند بار جا به جا شده است. بنا بر گزارش‌های متعدد تاریخی، ولایت سیرجان در دوره قاجار نیز، به عنوان منطقه‌‌ای واقع در قلب مسیرهای تجاری جنوب ایران که مضاف بر دربار تهران و حکومت‌های محلی، برای مدتی محل توجه ویژه‌ی قدرت‌های بزرگ نیز واقع شده بود، از ناامنی گسترده‌‌ای در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی رنج می‌برد. چیستی عوامل موثّر در ایجاد این نا‌امنی و نیز نحوه عملکرد و دامنه‌ی‌‌‌تأثیر آنها، موضوع پژوهش حاضر را به خود اختصاص داده است. در نوشتار حاضر، ضمن استفاده از مدل ساختار – کارگزار ، با بهره گیری از منابع متعدد تاریخی موجود اعم از اسناد، روزنامه ها، مجلات، سفرنامه‌ها و غیره به تحلیل و بررسی همه جانبه این مهم پرداخته شده است. به نظر می‌رسد این نا امنی، با تفاوت‌هایی در شدت و ضعف، برآیندی از عوامل ساختاری و اجرایی (کارگزار) بوده است.