اثر تاریخ کاشت و تراکم بذر بر صفات زراعی، عملکرد دانه و شاخص برداشت ارقام جو در منطقه یزد

Abstract

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بذر بر صفات زراعی، عملکرد دانه و شاخص برداشت سه رقم جو آزمایشی در دو سال زراعی 89-1388 و 90-1389 به صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد اجرا گردید. کرت‌های اصلی شامل سه تاریخ کاشت (12آبان، 29آبان و 15 آذر) و کرت‌های فرعی شامل ارقام جو (نصرت، یوسف و فجر30) و تراکم کاشت (350، 400 و 450 بذر در مترمربع) بصورت فاکتوریل بودند. در طول دوره رشد صفات مختلف شامل تعداد روز تا پنجـه‌زنی، تعداد روز تا ساقه رفتن، تعداد روز تا ظهور سنبله، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیکی، ارتفاع گیاه، طول سنبله، عملکرد دانه و شاخص برداشت یادداشت برداری و مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب داده‌ها نشان داد که اثر تاریخ کاشت بر ارتفاع گیاه و عملکرد دانه معنی‌دار شد. بین ارقام نیز از لحاظ طول سنبله، ارتفاع گیاه و عملکرد دانه تفاوت معنی‌داری مشاهده شد. ولی اثر تراکم کاشت بر صفات مورد نظر معنی‌دار نبود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیشترین میانگین عملکرد دانه به تاریخ کاشت 12 آبان (6224/7 کیلوگرم در هکتار)، رقم نصرت (5868/3 کیلوگرم در هکتار) و تراکم 400 بوته در مترمربع (553/1 کیلوگرم در هکتار و بدون اختلاف معنی‌دار با سایر تیمارهای تراکم بذر) تعلق داشت. کمترین میانگین عملکرد دانه نیز در تاریخ کاشت 15 آذر (4368/6 کیلوگرم در هکتار)، رقم یوسف (4930/5 کیلوگرم در هکتار) و تراکم بذر 350 دانه در مترمربع (5341/8 کیلوگرم در هکتار و بدون اختلاف معنی‌دار با سایر تیمارهای تراکم بذر) مشاهده شد. با توجه به مقایسه میانگین اثر متقابل رقم × تراکم بذر، رقم نصرت با تراکم بذر 400 بوته در مترمربع در تاریخ کاشت 12 آبان بیشترین عملکرد دانه (7260/7 کیلوگرم در هکتار) را تولید کرد.