روند تغییرات عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیکی در ارقام گندم نان بهاره معرفی شده در سال‌های 1387-1330 در ایران

Abstract

به منظور بررسی روند تغییرات عملکرد دانه، شاخص‌های رشد، کربوهیدرات‌های محلول ساقه و دمای سایه‌انداز در 15 رقم گندم نان بهاره که طی سال‌های 87-1330 معرفی شده‌اند، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 91-1390 در مزرعه به‌نژادی بخش تحقیقات غلات موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام شد. نتایج نشان داد که روند تغییرات عملکرد دانه طی این سال‌ها افزایشی بود و 35 کیلوگرم در هکتار در هر سال بود. در بین ارقام گندم، بیشترین میانگین عملکرد (5/38 تن در هکتار) به رقم پارسی و کمترین آن (2/81 تن در هکتار) به رقم شعله تعلق داشت. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی و شاخص سطح برگ در ارقام مختلف در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی‌دار داشتند. ارقام جدید در مقایسه با رقم‌های قدیمی، زودتر به شاخص سطح برگ حداکثر رسیدند. همچنین ارقام جدید توانستند حداکثر شاخص سطح برگ را برای مدت زمان بیشتری حفظ کنند. کربوهیدرات‌های محلول ساقه در میانگره اول و دوم در بیشتر ارقام در 14 روز پس از گرده‌افشانی ذخیره شد و سپس به دانه‌های در حال رشد انتقال یافت. مقدار کربوهیدرات‌های ذخیره شده در میانگره دوم بیشتر از میانگره اول بود. دمای سایه‌انداز در مرحله گرده‌افشانی در رقم‌های جدید نسبت به ارقام قدیمی‌تر گندم نان بهاره خنک‌تر بود.