شعر ایماژیستی شمس لنگرودی و تأثیر سبک هندی، هایکو و کاریکلماتور در آن

Abstract

ایماژیسم یا تصویرگرایی، اساس شعر را تصویر موجز، دقیق و واضح می‌دانست، استفاده از شعر آزاد، کاربرد زبان نزدیک به گفتار روزمره و دوری از موعظه‌گری لفاظانه اساس آن بود. ایماژیست‌ها به هایکو، شعرهای کوتاه و غنایی ژاپنی هم به دلیل بیان موجز و دقیقش از اشیا و صحنه‌های طبیعت، توجه داشتند. شمس لنگرودی به عنوان یکی از اثرگذار‌ترین سپیدسرایان معاصر ـ پس از شاملو ـ شعر خود را شعر اشیا نامیده است. شعری که اغلب، فاقد اندیشة خاص و ایدئولوژی می‌باشد و با کمک تصویرسازی، از آرمان فاصله گرفته است. این نوع شعر می‌تواند مانند یک قطعه عکس، قابل تحسین باشد و چون یکی از خصیصه‌های شعر ایماژ، تأویل‌پذیری است، شعر تصویر شمس نیز تأویل‌پذیر است. هدف این پژوهش نیز نشان‌دادن شگردهای او در تصویرگری بدون استفاده از صور خیال است. با مطالعه آثار وی، می‌توان به این نتیجه رسید که او از سبک‌ هندی، هایکو و کاریکلماتور، مؤلفة مشترک ایماژ را اخذ کرده است تا اندکی متفاوت از مکتب ایماژیسم اروپایی، به سبک خود تشخص بخشد. البته در این فرآیند از تعریف کلاسیک صور خیال عدول کرده، تصویرسازی را بدون به کارگیری ابزارهای خیال‌انگیز قدیمی تجربه نموده است.