نقد فرمالیستی قصیدهای از ملکالشعرای بهار در بزرگداشت امام هشتم (ع)

Abstract

نظریه‌های مکتب فرمالیسم، ابتدا در سال 1914 توسط «ویکتور شکلوفسکی» در روسیه مطرح گردید و سپس در سال 1964 با ترجمه آثار فرمالیست‌های روسی به انگلیسی توسط «گاروین»، به غرب و سپس به سرتاسر جهان راه جست. یکی از مضامین مشترک شعری، در دیوان بیشتر شعرای شیعه مذهب و حتّی اهل سنّت، ستودن و بزرگداشت امام هشتم (ع) است. این درونمایه در اشعار شعرای معاصر، نمودی بارزتر دارد. یکی از این شعرا، که او را «خاتم چامه سرایان» نامیده‌اند، ملک‌الشعرای بهار است که ارادتی ویژه به حضرت رضا (ع) داشته و اشعار فراوانی در مدح آن امام همام سروده است. بهار، شاعری است زبان دان و زبان‌آور، که به شکل (= فرم) اشعارش توجهی ویژه داشته است. همین شکل‌گرایی در اشعار وی، انگیزه‌ای شد تا به بررسی یکی از چامه‌ها در مدح امام رضا(ع) از دیدگاه فرمالیسم که یکی از مکاتب مهم نقد ادبی قرن بیستم است بپردازیم.