هنجارگریزی معنایی در شعر قیصر امین‌پور

Abstract

هنجارگریزی یکی از شیوه‌های آشنایی‌زدایی در مکتب فرمالیسم روس است. در این شگرد قواعدی بر قواعد زبان معیار افزوده می‌شود که موجب برجستگی متن ادبی می‌گردد. قیصر امین‌پور، در اشعار خویش در موارد گوناگون به هنجارگریزی دست زده است و از این رهگذر به غنا و توسعة زبان شعر خود پرداخته است.‌ در این مقاله، اشعار امین‌پور از منظر هنجار‌گریزی معنایی، مورد بررسی قرار گرفته است تا از این رهگذر گوشه‌هایی از زیبایی‌های ظاهری و باطنی اشعار وی آشکار شود و نیز رابطة درونی این هنجارگریزی با دیگر هنجارگریزی‌ها نمایان شود. نتیجه بررسی‌‌ها‌ نشان می‌دهد امین‌پور از انواع هنجار‌گریزی در اشعارش بهره برده است که این بهره‌گیری به صورت یکسان نیست. بیشترین بسامد آن به هنجارگریزی معنایی تعلق دارد که به صورت گسترده و در هیأت آرایه‌های استعاره، حس‌آمیزی، تناقض، کنایه، مجاز و به ویژه تشبیه و تشخیص در اشعار او نمایان است.