تعیین گرده‌زای مناسب برای برخی از ارقام گلابی بومی ایران

Abstract

گلابی (Pyrus communis L.) همانند بسیاری دیگر از درختان میوه خانواده گلسرخیان دارای خودناسازگاری گرده بوده و برای باردهی مناسب نیازمند وجود ارقام گرده‌زای سازگار است. این تحقیق با هدف شناسائی گرده‌زای مناسب برای ارقام تجارتی بومی گلابی انجام شد. به این منظور طی دو سال متوالی، تلاقی‌های دوطرفه بین ارقام گلابی شاه‌میوه، شکری، نطنزی، سبری و درگزی از ارقام بومی و بارتلت انجام و میزان تشکیل میوه، بذر سالم و دارای جنین کامل به عنوان شاخص سازگاری گرده در کنار تیمارهای خودگرده‌افشانی طبیعی و دستی و همچنین گرده افشانی آزاد بررسی شد. بر اساس نتایج به دست آمده، خودگرده‌افشانی دستی در غلبه بر خودناسازگاری ارقام سبری و بارتلت تاثیر بهتری داشت. همچنین میزان تشکیل میوه سالیانه در گرده‌افشانی آزاد با پتانسیل باردهی رقم در انطباق بود. در تلاقی‌های کنترل شده، رقم درگزی با 2/10، 1/5 و 86/0 درصد باروری به ترتیب بیش‌ترین میزان تشکیل میوه را برای ارقام سبری، شکری و نطنزی به همراه داشت. این رقم همچنین با رقم سبری دارای 90 درصد و با دو رقم دیگر دارای 50 درصد همپوشانی گل‌دهی بود. به نظر می‌رسد سازگاری بالای گرده رقم درگزی با سایر ارقام گلابی، با فاصله ژنتیکی آن و تفاوت آلل‌های خودناسازگاری آن در ارتباط است.