اثر فاصله کاشت و مقدار کود نیتروژن بر عملکرد دانه و خصوصیات زراعی کلزا رقم‌ هایولا 308 به عنوان کشت دوم در اراضی شالیزاری گیلان

Abstract

به منظور تعیین بهترین فاصله کاشت و مقدار کود نیتروژن برای کلزا رقم هایولا308 آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در اراضی شالیزاری موسسه تحقیقات برنج کشور دررشت به مدت دو سال زراعی (83-1382 و 84-1383) اجرا گردید. عامل اول فاصله ردیف‌های کاشت در سه سطح20، 25 و 30 سانتی‌متر و عامل دوم کود نیتروژن از منبع اوره در چهار سطح 7/0، 1، 3/1 و 6/1 برابر مقادیر توصیه شده برای کلزا (R) بر اساس نتایج تجزیه خاک و توصیه کودی مؤسسه تحقیقات خاک و آب مصرف شد. منظور از R مقدار 140 کیلوگرم اوره در هکتار می‌باشد. در این آزمایش خصوصیات مهم زراعی از قبیل تعداد شاخه فرعی در گیاه، تعداد خورجین در گیاه، تعداد دانه در خورجین، طول خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن وعملکرد روغن مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب داده‌ها بیانگرآن بود که بین فواصل کاشت از نظر عملکرد دانه اختلاف معنی‌داری وجود نداشت، اما فاصله ردیف 20 سانتیمتر با عملکرد 1947 کیلوگرم در هکتار نسبت به فاصله خطوط 25 و 30 سانتیمتر برتری داشت. بین تیمارهای نیتروژن ، میزان مصرف R6/1 با میانگین عملکرد 2189 کیلوگرم در هکتار به ترتیب بیشترین عملکرد دانه را دارا بود. از نظر درصد روغن بین تیمارها اختلاف معنی‌داری وجود نداشت و افزایش مصرف نیتروژن باعث کاهش درصد روغن نگردید. نتایج نشان داد که فاصله کاشت 20 سانتیمتر با میانگین عملکرد 4/887 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد روغن را دارا بود. بین تیمارهای نیتروژن، تیمار R6/1 بیشترین تعداد شاخه فرعی در گیاه (3/4)، تعداد خورجین در گیاه (7/89)، وزن هزار دانه (7/4گرم) و عملکرد روغن (1001کیلو گرم در هکتار) را به خود اختصاص داد. در فاصله کاشت 20سانتی متر، تیمار کود نیتروژن R6/1 بیشترین عملکرد دانه، درصد روغن و عملکرد روغن را دارا بود. با توجه به عدم تفاوت معنی‌دار بین تیمار کود نیتروژن R 6/1 و R 3/1 در فاصله کاشت 20 سانتی‌متر برای عملکرد دانه و عملکرد روغن، برای صرفه‌جوئی و جلوگیری از آبشوئی و آثار منفی زیست محیطی، برای کاشت کلزا رقم هایولا 308 میزان کود نیتروژن R 3/1 توصیه می‌شود.