پدیدارشناسی منظر کوشک در سیستم باغ شاه و آسیب‌شناسی تحولات آن در ادوار مختلف

Abstract

باغ شاه یکی از آثار واقع در مجموعۀ باغستان شهری عباس‌آباد بهشهر متعلق به دوران صفویان است. این باغ و کوشک آن در بازه‌های زمانی مختلف به‌خصوص در دوران معاصر، دچار تحولاتی شتاب‌زده، سلیقه‌ای و تزئیناتی بزک‌مانند شده است که آسیبی جدی بر اصالت و هویت اثر تلقی می‌شود. فرضیۀ پژوهش آن است که آسیب‌های تحولات نابه‌جای باغ ناشی از خروج کوشک از نگرش سیستمی و کل‌نگر باغ در ازای سطحی‌نگری و جزءنگری به آن است. این مقاله سعی دارد با پدیدار‌شناسی منظر کوشک به‌عنوان نقطۀ عطف باغ آسیب‌ها و تحولات نابه‌جای آن را در ادوار مختلف ارزیابی کند. تحقیق حاضر به‌صورت کیفی با روش توصیفی-تحلیلی و پدیدارشناسی به‌واسطۀ اطلاعات میدانی و اسنادی انجام شده است. <br />نتایج تحقیق نشان داد، کوشک با تأسی از نگرش سیستمی و کل‌نگر در هماهنگی با سیستم باغ پدید آمده است. گسست نظام‌ها در نگرش جزء‌نگر در ادوار بعد موجب خروج کوشک از سیستم کل‌نگر شده است. ثمرۀ این نگاه سطحی و جزء‌نگر نادیده‌انگاشتن یک کل نظم‌دهندۀ هدفمند، ورود تغییرات نابه‌جا و سلیقه‌های مختلف، الگوبرداری از کالبدهای مغایر با معنا، هدف و هویت منظر کوشک، در دوران حاضر است.