ارزیابی ادراک منظر ثابت رنگی در فضاهای شهری، نمونه موردی: میدان امام حسین (ع) در شهر تهران

Abstract

رنگ یکی از مهم‌ترین عناصر به‌کاررفته در منظر شهری است که ادراک آن به عوامل متعدد عینی و ذهنی بستگی دارد. برنامه‌‌ریزی منظر رنگی شهرها به‌عنوان شاخه‌‌ای از علم روانشناسی محیط، مانند برنامه‌‌ریزی پالت رنگی در دکوراسیون داخلی، دارای قواعد مشخصی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. اما پژوهش حاضر سعی در شناسایی و ارزیابی ادراک رنگی افراد در فضای شهری دارد، لذا با شناسایی روش‌‌های اخذ نظرات افراد در ادراک منظر رنگی مانند روش VEP (Visitor Employed Photography) و استخراج متغیرهای سنجش و طراحی پرسشنامۀ تصویری مربوط به آن، سعی شده چگونگی ادراک منظر رنگی ثابت توسط شهروندان در یک فضای عمومی شهری، برای نمونه میدان امام حسین تهران، تحلیل شود. جامعۀ آماری این پژوهش به سه دسته تقسیم می‌‌شود: دستۀ اول ساکنان، دستۀ دوم شاغلان و دستۀ سوم عابران محدوده که با استفاده از روش نمونه‌‌گیری خوشه‌‌ای تعیین شده‌‌اند. سپس نتایج با روش تحلیل کیفی و کمی (با ابزارهایی مانند نرم‌‌افزار Image Color Analyzer و SPSS) تحلیل شده‌‌اند و در نهایت جمع‌‌بندی و پیشنهادهای کلیدی ارائه شده‌‌اند. برخی از اهم پیشنهادهای مذکور مشتمل بر موارد ذیل هستند: سکانس‌‌بندی فضاهای شهری و برداشت ترکیب رنگ در هر سکانس به کمک افزارهای تجزیه و تحلیل رنگ، تعیین رنگ‌‌های غالب در هر سکانس و نیازهای افزودن یا کاستن رنگ از نظر الگوی هارمونی رنگ‌‌ها، تعیین نقش و عملکرد غالب هر فضای شهری و پالت رنگی پیشنهادی متناسب با عملکرد هر فضا، مطالعات اقلیم غالب شهر و استخراج اصول لازم برای تعدیل اقلیم به کمک منظر رنگی، تعیین مخاطبان غالب هر فضا و مطالعۀ مشخصه‌‌های ادراکی آنان از رنگ‌‌ها.