قطب خلاق، راهبرد بازآفرینی مرکز تاریخی شهر

Abstract

نوسازی شهرها و انطباق‌پذیری آنها با شرایط و تحولات زندگی مدرن از اقدامات اصلی برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای در همه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه جهان به شمار می‌رود. در دورانی که شاهد مجموعه‌ای از تحولات در زمینه‌های اجتماعی جمعیتی (دموگرافیک)، تکنولوژیکی و جغرافیای اقتصادی شهرها هستیم، توجه به بافت‌های داخلی و استفاده از قابلیت‌های آنها برای ارتقای شرایط اجتماعی و اقتصادی شهرها یک ضرورت انکار‌ناپذیر است. نوسازی با الگوهای بازآفرینی خلاق که مبتنی بر ارتباط میان اقتصاد و فرهنگ و تولید مکان‌های خلاق و نوآور است، بیش از آنکه به دنبال رفع محرومیت‌های اجتماعی باشد در پی رقابت‌پذیر و نشان‌مند کردن مکان برای بهره‌گیری از فرصت‌های اقتصاد جهانیِ خلاق و مبتنی بر دانش است. در این زمینه مراکز شهرها خصوصاً مراکز تاریخی از ظرفیت‌های بی‌نظیری برای ساخت و باززنده‌سازی فضاهای خلاق مورد نیاز جهت جذب و نگهداری گروه‌های نوآور و همچنین ایجاد زمینه تعامل و برهم‌کنشی افراد و نهادها برخوردار هستند. در این مقاله ضمن بررسی مدل قطب‌های نوآوری به عنوان مجموعه‌ای از سیاست‌های شهری در زمینه بازآفرینی خلاق و ویژگی بافت‌های مرکزی تاریخی در شهرهای ایران به امکان احیای شبکه شهرهای تاریخی در سطح سرزمین و در راستای توسعه اقتصادی خلاق و دانش‌بنیان پرداخته شده است.