توپوگرافی، امکان ناشناخته منظر پایدار؛ معرفی و تحلیل پروژه پارک ساحلی Tejo and Trancão در لیسبون

Abstract

پروژه پارک ساحلی Tejo and Trancão در مجاورت رود Tejo در لیسبون یکی از نمونه‌های برجستۀ تغییر و بازسازی یک منظر پسا- صنعتی اجرا‌شده در کشور پرتغال است. این پروژه سبب مطرح‌شدن شرکت PROAP در سطح بین‌المللی شد و یکی از کارهای موفق در زمینۀ منظر در کشور پرتغال به شمار می‌آید. دگرگونی‌های اتفاق افتاده در این سایت از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا گذشته از تبدیل یک سایت آلوده به یک فضای عمومی جذاب و احیای رابطۀ شهر با رودخانه در این قسمت از شهر، الگویی برای بازسازی مناطق مشابه در کشور پرتغال ارایه داده است. در حقیقت، موفقیت این پروژه بسیار بالاتر از حد پیش‌بینی شده بود و نه تنها منحصر به محدودۀ مداخلات نمی‌شود، بلکه مستقیماً بر توسعۀ سایت‌های اطراف تأثیرگذار بوده و به روند توسعۀ شهری در کل منطقۀ شرقی لیسبون نیز سرعت بخشیده است. در این پروژه، "مداخلۀ توپوگرافیک در زمین" به عنوان رویکردی مفهومی برای مداخله در منظر، ساختار کلی پارک را شکل داده است. از طریق این مداخلات توپوگرافیک؛ تعریف مقیاس انسانی برای فضاها، تقسیم فضاها و تفکیک کاربری‌ها، شکل‌گیری شبکه راه‌ها و مدیریت دسترسی‌ها، تعریف کریدورهای دید خاصی برای ارتباط با رودخانه و ایجاد دید و منظرها و تعریف سلسله مراتب روابط در پارک انجام شده است. در عین حال این عوارض توپوگرافیک از طریق کنترل باد، میزان جذب آفتاب و سایه‌اندازی‌ها در هماهنگی با پوشش گیاهی، شرایط اقلیمی را تنظیم کرده‌ و تنوع اکولوژیک را در پارک افزایش داده‌ است. موفقیت پروژة پارک Tejo and Trancão وابسته به عوامل متعددی است. مهم‌ترین آن را می‌توان پیشنهاد مبتکرانة راهکاری چند‌جانبه برای پروژه دانست که هم‌زمان نیازها و مطالبات مختلف طرح را پاسخگو بوده و به این ترتیب با ایجاد سیستمی یکپارچه و هماهنگ به سمت پایداری بیشتر پیش می‌رود. ایدۀ مداخلۀ توپوگرافیک در زمین در این پروژه به گونه‌ای نو و مبتکرانه برای پاسخگویی به جنبه‌های مختلف طراحی منظر به کار گرفته ‌شده است.