تأثیر بازدارنده نیترات‌سازی 3 و4 دی متیل پیرازول فسفات بر دینامیک نیتروژن-15 و عملکرد ژنوتیپ‌های مختلف گندم دیم با شاخص تبعیض ایزوتوپی کربن-13 متفاوت

Abstract

به‌منظور افزایش محصول و کارایی مصرف کود نیتروژنی در مصرف پائیزی کود در گندم دیم از طریق بازدارنده نیترات‌سازی DMPP، آزمایش مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی به‌صورت فاکتوریل با دو فاکتور رقم (پنج رقم گندم دیم با ∆ متفاوت) و فاکتور دوم نیتروژن در سه سطح (صفر و 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به‌صورت کودهای سولفات آمونیم و سولفات آمونیم حاوی DMPP) در سه تکرار در سال زراعی 94-1393 به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که استفاده از DMPP باعث می‌شود تا تبدیل آمونیم به نیترات 42 روز به تأخیر بیافتد. همچنین بازدارنده DMPP بیشترین تأثیر را بر منبع نیتروژنی کود نشان‌دار داشته و تأثیر آن بر منبع نیتروژنی خاک ناچیز بوده است. به نظر می‌رسد، اثرات متقابل کلوئید‌های خاک با یون‌های‌ آمونیوم تثبیت‌شده بر روی مکان‌های تبادلی به‌گونه‌ای بوده که اثربخشی بازدارنده نیترات‌سازی در خصوص یون‌های مشتق شده از منبع خاک کاهش یابد. کاربرد DMPP باعث می‌گردد تا تولید محصول کل به میزان 1516 کیلو‌گرم در هکتار و کارایی مصرف کود نیتروژنی نیز به میزان 2/12 درصد افزایش یابد. نکته قابل‌توجه در این راستا جذب کامل یون‌های آمونیم در ژنوتیپ 5G (زرگان 6) در مقایسه با سایر ژنوتیپ‌ها بود. به نظر می‌رسد جذب ترجیحی و بالای یون آمونیم توسط ژنوتیپ 5G (با کمترین میزان ∆) باعث گردیده تا حدودی اثرات سمیت یون آمونیم ظاهر شود و بدین ترتیب از کارایی مصرف کود نیتروژنی به میزان 5/6 درصد کاسته شود. لذا کاربرد DMPP در ژنوتیپ‌هایی با توانایی جذب ترجیحی آمونیم باید بااحتیاط صورت گیرد.