وازایش زندگی در خرابه‌های صنعتی؛ نگاهی به رویکرد‌‌ پسا‌صنعتی پیتر لاتز

Abstract

همان هنگام که جنبش‌های محیط‌زیستی در مذمت صنعت می‌کوشیدند و آن را عامل نابودی زندگی و زیست‌بوم کره ‌زمین می‌دانستند، در هنر ستاخیزی به‌پا ‌شد. عده‌ای کوشیدند تا زیبایی آن احجام مرده و خشن که روزگار، تاریخ انقضایشان را اعلام کرده بود، دوباره نشان همگان دهند و به چشمان بیاموزند که زیبایی در کالبد و عادی بودن نیست. موسیقی با لوله‌های آهن و سطل‌های فلزی نواخته ‌شد، چرخ‌دنده و زنجیر‌هایی که روزگاری چرخ کارخانه‌‍‌ها را می‌گرداند، پیکرۀ مجسمه‌های آهنی را شکل داد. این موج تحولات معماری و معماری منظر را هم درگیر کرده ‌بود. مناظر ویران‌شده‌ای که روزگاری نبض اقتصادی شهر و نشانی از یک جهش مهم در زندگی بشر و جدال جامعه سرمایه‌داری بین پرولتاریا و بورژوا‌ها به شمار می‌‍آمدند اکنون از زندگی شهری به دور‌افتاده و مرده بودند. معمارِ منظری چون «پیتر لاتز» با دیدی واقع‌بینانه، این مناظر که سرنوشت عصر خود بود را به جای حذف، زمینه طراحی خود قرار داد و با توجه به شناختی که از قابلیت این عناصر برای تبدیل به فضا‌های جذاب و پر‌مخاطب داشت، توانست در آنها مداخله کند و بار دیگر این فضا‌ها را به بستر شهر و زندگی روزانه شهروندان برگرداند. از این رو با آن‌که وایافت فرسوده‌ها از گذشته‌های دور رواج داشته‌است و روی‌آوردن گرایش‌های گوناگون هنری به این رویکرد به سال 2002 برمی‌گردد، اما قبل از آن در سال 1985 پیتر لاتز، وایافت2(upcycling) را هنرمندانه در سایت‌های خود، با دیدی منظرین به نمایش گذاشت. لاتز الگوی خاصی در این فضاها ندارد، بلکه با بهره‌گیری از تئوری‌ها و رویکرد‌های متنوع در طراحی سایت‌های پسا‌صنعتی تلاش می‌کند تا حداکثر اطلاعات و لایه‌های موجود را در سایت شناسایی‌کند و با نگاهی غیر‌قطبی، طراحی وایافت‌شده‌ای از مناظر ویران‌شده پسا‌صنعتی داشته باشد. رویکرد‌های او برای رسیدن به چنین منظری در 6 بخشِ شناسایی و ترمیم مکان بد، شناسایی لایه‌های اطلاعاتی و ترکیب آنها با یکدیگر، استفاده از عناصر خود سایت، باز‌گذاشتن طرح برای مشارکت مردم در طراحی، ایجاد منظر فرهنگی و در نهایت نمایش زیبایی با بیان دیگر قابل جمع‌بندی و اشاره است