منظر مشارکتی؛ اثر حضور مردم در طراحی دو باغ موزه : تهران و خرمشهر

Abstract

پس از هشت سال دفاع مقدسِ ملت ایران در برابر تجاوز کشور عراق، گونه‌ای از هنر به نام هنر دفاع مقدس در ایران پدید آمد که به لحاظ عینی و مفهومی به تجسم رشادت، استقامت، وطن‌پرستی و ایثار مردم در برابر کشور مهاجم می‌پردازد. از نمودهای این حوزه از هنر در حوزه معماری، موزه‌ها و باغ‌موزه‌هایی است که در بسیاری از شهرهای ایران برای به نمایش گذاشتن آثار برجای‌مانده از جنگ و یادگارهای رزمندگان و نیز بازسازی صحنه‌های نبرد - واقع‌گرایانه یا مفهومی- بوده است. موزه دفاع مقدس خرمشهر (1375) و موزه دفاع مقدس تهران (1385) دو نمونه قابل‌توجه از این دسته موزه‌ها به‌شمار می‌روند. نتیجه بررسی این دو پروژه در روندی قیاسی نشان می‌دهد که مرکز فرهنگی دفاع مقدس خرمشهر، با هزینه ساخت اندک و بهره‌گیری حداقلی از تکنوکرات‌ها، در نمایش ایثار، ازخودگذشتگی و واقعیات جنگ ایران و عراق موفق‌تر از پروژه شهری بزرگ باغ‌موزه دفاع مقدس تهران با هزینه هنگفت و استفاده حداکثری از تکنوکرات‌هاست. سؤال این است؛ چرا پروژه باغ‌موزه دفاع مقدس تهران نتوانست موفقیت لازم را به دست آورد و چه عواملی باعث شد تا مرکز فرهنگی دفاع مقدس خرمشهر پروژه موفقی باشد؟