حقوق مالکیت فکری پدیدآورندگان آثار موسیقی

Abstract

حقوق ایران در پرتو عقاید فقهای که برخی موسیقی را یکسره حرام شمرده و برخی دیگر ضمن تعدیل، آن را صرفاً در سماع (رقص صوفیه با اهداف معنوی) مباح دانسته‌اند، از یک سو و عدم الحاق به معاهدات بین‌المللی حق مؤلف و حتی عدم تلاش برای انطباق با استانداردهای جهانیِ منعکس در آنها از سویی دیگر، حمایت از اثر‌موسیقی را بی‌توجه به وضعیت ویژه آن اعمال نموده که موجب نتایجی چند شده‌است. اکنون متعاقب تغییر نگرش به موسیقی و تنوع سبک‌های آن، ضرورت تحقیق در ابعاد گوناگون ازجمله حقوق مالکیت فکریِ دست‌اندرکاران خاصه پدیدآورنده، احساس می‌شود. پدیدآورنده اثر‌موسیقی، نویسنده موسیقی است که ایده‌های فکری خود را در قالب موسیقی بیان نموده‌است و با اشخاصی که آثار تصنیف‌شده را در همان چارچوبِ مشخص‌شده توسط پدیدآورنده، اجرا نموده و صرفاً (ایده بیان شدۀ پیشین) را ارائه داده و اجراکننده نامیده می‌شود، از حیث تعیین و شمول حقوق حمایتی، تفاوت دارد. مقصود از پدیدآورنده اثر‌موسیقی، بدواً آهنگساز است، ولی کنوانسیون برن، تنظیم‌کننده موسیقی را نیز پدیدآورنده دانسته‌است. پدیدآورندگان آثار‌موسیقی دارای حقوق مادی و معنوی متعددی می‌باشند. بنابراین رویکرد تحقیق حاضر، بازخوانیِ این حقوق و محدودیت‌های وارد بر آنها طبق معاهدات مطرح حق مؤلف ضمن تطبیق آنها با اثر‌موسیقی می‌باشد و سپس، با هدف شناسایی نواقص و مزایا، قوانین حق مؤلفِ ایران و پیش‌نویس لایحه قانون جامع حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط، بررسی و تحلیل شده‌اند و تلاش شده‌است تا با طرح مسائل مبتلابه و مؤثر بر حقوق پدیدآورندگان، راهکارهایی ارائه شود.<br />کلید واژه‌ها‌: اثر‌موسیقی، آهنگساز، تنظیم‌کننده، اصالت