تحلیل تطبیقی مولفه‌های میثاق غلیظ در آیات 15-7 سوره احزاب از دیدگاه مفسران فریقین

Abstract

لازمه فهم صحیح متون دینی، واکاوی دقیق تعابیر و اصطلاحات به کار رفته در آن است. اختلاف نظر مفسران درباره بعضی اجزای کلام، این احتمال را گوشزد می‌کند که ممکن است گرایش­ها و مشرب­های فکری متفاوت، در آرای تفسیری ایشان موثر باشد. این نشانه بر آن می‌دارد تا با نگاهی ژرف به حلّ اختلاف اقدام‌ نمود و از دیگر سو، در صورت نبود اختلاف و تشابه دیدگاه‌ها ذیل آیه یا سیاق واحد، رأی به عدم تأثیرگذاری مشرب‌های فکری در تفسیر ایشان داد. این امر، بررسی تطبیقی آرای مفسران با مکاتب و مذاهب مختلف تفسیری را ضروری می­سازد. بر این اساس، پژوهش حاضر به واکاوی مولفه­های کلیدی در آرای مفسران شیعی و اهل سنت، ذیل آیات 7 - 15سوره احزاب، با رویکرد تطبیقی جزئی و روش توصیفی- تحلیلی پرداخته و وجوه افتراق و اشتراک در تفاسیر عرضه شده را مورد توجه قرار ‌داده‌ است. حاصل این پژوهش بر اتفاق آرای مفسران ذیل برخی مولفه‌ها مانند «امداد الهی» و «ضعف ایمان منافقان» صحه می­گذارد، ضمن این که از اختلاف رای و روش ایشان گاه کلی و گاهی نیز در امور جزئی، جهت تبیین مولفه­هایی چون «میثاق غلیظ»، «صدق» و «ترس شدید» حکایت می­کند.